Ηταν ένας από τους πιο σπουδαίους θεωρητικούς φυσικούς του κόσμου, κοσμολόγος και συγγραφέας.

Έπασχε από αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), γνωστή και ως νόσο του κινητικού νευρώνα ή νόσο Λου Γκέριγκ και ήταν καθηλωμένος στο αναπηρικό αμαξίδιό του.

O Στίβεν Χόκινγκ ήταν Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Στις σημαντικότερες επιστημονικές εργασίες του συγκαταλέγεται η συνεργασία του με τον Ρότζερ Πένροουζ πάνω σε ερωτήματα βαρυτικής μοναδικότητας στο πλαίσιο της γενικής σχετικότητας και η θεωρητική πρόβλεψη ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν ακτινοβολία, που συχνά καλείται ακτινοβολία Χόκινγκ.

O Χόκινγκ ήταν ο πρώτος που εξέθεσε μια κοσμολογία που εξηγήθηκε από μια ένωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντικής μηχανικής.

Ήταν επίτιμος συνεργάτης της Βασιλικής Εταιρείας των Τεχνών, ισόβιο μέλος στην Επισκοπική Ακαδημία Επιστημών, και αποδέκτης του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας, το υψηλότερο πολιτικό βραβείο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Χόκινγκ ήταν Καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μεταξύ 1979 και 2009.

Ο Χόκινγκ έχει συντάξει εργασίες εκλαϊκευμένης επιστήμης, στις οποίες συζητά τις θεωρίες και την κοσμολογία του γενικά.