Μαθησιακές δυσκολίες
Θέματα ερμηνείας και αντιμετώπισης
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-7592-13-2
Προμηθεύς, Θεσσαλονίκη, 2011
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 24.88 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Απροσδιόριστο δέσιμο
24 x 17 εκ, 313 σελ.
Περιγραφή

Οι μαθησιακές δυσκολίες τα τελευταία χρόνια αναδείχτηκαν ως η πιο μελετημένη και γνωστή περίπτωση της ειδικής αγωγής που, λόγω της συχνότητάς της, τείνει να ταυτιστεί με την ίδια την ειδική αγωγή. Πρόκειται όμως ταυτόχρονα και για μια περίπτωση που έχει αμφισβητηθεί και αμφισβητείται γιατί δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να καθοριστεί ως ένας διακριτός κλάδος της γνώσης που να δίνει φως σε όλες τις όψεις του φαινομένου. Δεν βρέθηκε δηλαδή μέχρι σήμερα η αιτιώδης σχέση μεταξύ της φαινομενολογίας των μαθησιακών δυσκολιών και των παραγόντων που τις προκαλούν. Παρότι έχουν διατυπωθεί επίσημοι ορισμοί, δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί ο βασικός στόχος τους ως επιστήμη, δηλαδή να γίνει κατανοητή η φύση και η ερμηνεία τους. Σε μια πορεία πάνω από 100 χρόνια μελέτης του πεδίου βρισκόμαστε σε αδυναμία να απαντήσουμε σε ένα απλό ερώτημα με καθολική συναίνεση και χωρίς αμφισβητήσεις: Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες; Σήμερα θεωρούμε ότι γνωρίζουμε πολλά σχετικά με τα χαρακτηριστικά τους καθώς και με τις πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί, δεν απαντήθηκε όμως το αν αποτελούν μια διακριτή κατηγορία μαθητών χαμηλής σχολικής επίδοσης ή αν πρόκειται για μια κατασκευή στην οποία μπορεί να παρεισφρύσουν όλοι οι μαθητές χαμηλής επίδοσης. Οι δύο αυτές όψεις μελετήθηκαν αναλυτικά διαχρονικά, όχι όμως συνεκτικά και για το λόγο αυτό ακόμη μέχρι σήμερα άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια ειδική δυσκολία-χάρισμα, εφόσον τέτοια παιδιά έχουν υψηλή ευφυΐα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι στην κατηγορία ανήκουν όλα τα παιδιά που δεν μπορούν να μάθουν.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, επιστήμονες από διαφορετικούς κλάδους αλλά κυρίως εκπαιδευτικοί που αντιμετωπίζουν συχνά ερωτήματα γονιών, όπως λ.χ. `το παιδί μου που φοιτά στο νηπιαγωγείο και γράφει ανάποδα, έχει δυσλεξία;`, `θα είναι ένας μελλοντικός Αϊνστάιν;` ή `το παιδί μου δεν καταλαβαίνει το νόημα. Μήπως έχει δυσλεξία;` ή `το παιδί μου είναι αφηρημένο και δεν τα πάει καλά στο σχολείο. Μήπως έχει μαθησιακές δυσκολίες;`, επιχείρησαν μέσα από διεθνείς οργανώσεις όπως το Learning Disabilities Association (LDA) να επανακαθορίσουν λειτουργικά το πεδίο, δηλαδή να απαντήσουν στο αν πρόκειται για έναν κλάδο της επιστήμης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή μια ψευδοεπιστήμη που πληροί όλα και τίποτα, και κυρίως επιχείρησαν να δώσουν τα λειτουργικά εκείνα χαρακτηριστικά που θα διευκολύνουν τα παιδιά μέσα στο σχολικό πλαίσιο και στην κοινωνία να αναπτύξουν το μέγιστο δυνατό των ικανοτήτων τους.
Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μια ιστορική εξελικτική προσέγγιση με στόχο να συγκεράσει τις κυρίαρχες επιστημονικές τάσεις, με κριτήριο τους σημαντικούς σταθμούς εξέλιξης του πεδίου από πλευράς επιστημών και εκπαιδευτικής πολιτικής. [...]


[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]

Πρόλογος
1. ΕΝΝΟΙΕΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ - ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΕΔΙΟΥ
Δυσκολίες οριοθέτησης ως προς την κατανόηση του προβλήματος
-Ορισμοί μαθησιακών δυσκολιών
Εγχειρήματα πρώτων ορισμών
Επίσημοι ορισμοί των μαθησιακών δυσκολιών
Ορισμοί επιστημονικών οργανώσεων για τις μαθησιακές δυσκολίες
Λειτουργικοί ορισμοί του πεδίου των μαθησιακών δυσκολιών
Η δυσλεξία υποκατηγορία των μαθησιακών δυσκολιών ή αυτόνομο πεδίο;
Η ανταπόκριση στην παρέμβαση ως μέσο οριοθέτησης του πεδίου
-Εννοιολογικά θέματα κατανόησης και ερμηνείας του πεδίου
2. ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ
Μελέτες της σχέσης του κεντρικού νευρικού συστήματος με το λόγο και την ανάγνωση
-Σχέση λειτουργιών του κεντρικού νευρικού συστήματος με το λόγο και την ανάγνωση σε παιδιά
-Σχέση μαθησιακών δυσκολιών με αντιληπτικές και γνωστικές λειτουργίες
-Προσεγγίσεις ψυχολογικής αξιολόγησης και δημιουργία θεραπευτικών προγραμμάτων για μαθησιακές δυσκολίες
-Διαγνωστική προδιαγεγραμμένη παρέμβαση με βάση τις γνωστικές και αντιληπτικές διεργασίες
3. ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ
-Διαγνωστική προδιαγεγραμμένη παρέμβαση
Παρεμβάσεις για διαταραχές του λόγου
Παρεμβάσεις για την ανάγνωση και γραφή με βάση τις οπτικοκινητικές δυσκολίες
Έρευνες για την οριοθέτηση του πεδίου από Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα των ΗΠΑ
Νευροβιολογικές έρευνες σχετικά με την οριοθέτηση του πεδίου των μαθησιακών δυσκολιών
Σχέση ανεπαρκειών στο λόγο και δυσκολιών ανάγνωσης
-Η μελέτη των μαθησιακών δυσκολιών στην Ευρώπη
4. ΠΕΡΙΟΔΟΣ 'ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΩΝ'
-Απόπειρες νέας οριοθέτησης του πεδίου
-Το κριτήριο αναμενόμενης και πραγματικής επίδοσης στην οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών
-Το κριτήριο της διακύμανσης ικανότητας-επίδοσης στην οριοθέτηση του πεδίου των μαθησιακών δυσκολιών
-Η εξέλιξη της έρευνας των μαθησιακών δυσκολιών και η διάχυσή της διεθνώς
Από τις μαθησιακές δυσκολίες στις δυσκολίες ανάγνωσης-δυσλεξία
Φωνολογική επάρκεια και δυσκολίες ανάγνωσης
Η συμβολή των γνωστικών προσεγγίσεων στη φωνολογική επεξεργασία παιδιών με δυσκολίες ανάγνωσης
Μορφολογικές δεξιότητες και δυσκολίες ανάγνωσης
Σχέση Νευροβιολογικών παραγόντων και μαθησιακών δυσκολιών
-Ανεπάρκειες στις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
-Από την αξιολόγηση στην παρέμβαση - Αντιμετώπιση των παιδιών στο πλαίσιο του ενταξιακού σχολείου
Διδασκαλία γνωστικών στρατηγικών
-Η αντιμετώπιση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες στο πλαίσιο των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών
-Αξιολόγηση και αντιμετώπιση παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες ως διακριτή ομάδα
Ο ρόλος των γνωστικών διεργασιών στην αξιολόγηση και παρέμβαση παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
Μοντέλα παρέμβασης γνωστικών στρατηγικών
-Οι μαθησιακές δυσκολίες στην Ελλάδα
5 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΥ
-Επανακαθορισμός και αναδόμηση του πεδίου των μαθησιακών δυσκολιών
α) Οι πρακτικές σχετικά με την οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών
β) Καθορισμός κριτηρίων ανταπόκρισης στη διδασκαλία για τις δυσκολίες ανάγνωσης
γ) Οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών με βάση τις απόψεις επαγγελματιών και γονέων
δ) Οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών με βάση την προσέγγιση ανταπόκρισης στην παρέμβαση
-Περιορισμοί του μοντέλου της ανταπόκρισης στη λειτουργική παρέμβαση στην οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών
-Περιορισμοί του μοντέλου της διακύμανσης στην οριοθέτηση των μαθησιακών δυσκολιών
-Κριτική των μοντέλων οριοθέτησης
-Νευρο-βιολογικές έρευνες
Βιβλιογραφία