Πεντζίκης, Νίκος Γαβριήλ, 1908-1993
Έλληνας πεζογράφος, ποητής και αυτοδίδακτος ζωγράφος από τη Θεσσαλονίκη. Ήταν αδελφός της ποιήτριας Ζωής Καρέλλη. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών συνέταξε μια παγκόσμια γεωγραφία, η οποία αρχικά πήρε έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά, όταν έγινε γνωστή η ηλικία του συγγραφέα της, ανακλήθηκε. Σπούδασε Φαρμακευτική και Ιατρική στη Γαλλία (πτυχίο Οπτικής Φυσιολογίας), και στη συνεχεία σπούδασε Βοτανολογία και Φαρμακευτική στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Τη δεκαετία του 1930 ανέλαβε το φαρμακείο του πατέρα του, το οποίο τις βραδινές ώρες μετέτρεπε σε λογοτεχνικό εντευκτήριο.Το 1933 επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Άγιο Όρος - έκτοτε πήγε άλλες 93 φορές - και εκεί άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική.

Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας το ποίημα, "Η γυναίκα που προπονείται στο κολύμπημα", στο περιοδικό το "Τρίτο μάτι". Υπήρξε βασικός συνεργάτης και ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Κοχλίας". Αργότερα άρχισε να δημοσιεύει μελέτες σε έγκριτα περιοδικά ("Μακεδονικές Ημέρες", "Μορφές" και "Διαγώνιος"), και εξέδωσε μυθιστορήματα και πεζογραφήματα. Ανήκει στην ομάδα των συγγραφέων που είναι γνωστοί ως "Σχολή της Θεσσαλονίκης", ήταν μάλιστα ο μόνος του οποίου η φήμη ξεπέρασε τα στενά όρια του κύκλου του.

Μετά τη συνταξιοδότησή του (1969) αφοσιώθηκε στη συγγραφή έργων και συνέχισε τη ζωγραφική. Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών. Βραβεύτηκε με πολλά βραβεία, όπως το Ρalmes Αcademiques (1951), το Α΄Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος (1984), το βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού (1987), το Βραβείο Χέρντερ της Βιέννης (1989).

Τα έργα του κινούνται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική του κειμένου και πιστεύει ότι το κείμενο πρέπει να υπόκειται σε διαρκή επεξεργασία. Χρησιμοποιεί πρωτοποριακές τεχνικές, όπως ο εσωτερικός μονόλογος και η συνειρμική γραφή. Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του "παιζω-γράφο".

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι γλωσσικές του επιλογές, αφού πετυχαίνει να αντικαταστήσει τις λέξεις-νοήματα με τις λέξεις-αισθήσεις. Όλο του το έργο διακατέχεται από την έννοια της ύπαρξης μέσα από τα πράγματα, δηλαδή της συνοχής του κόσμου.

Παντρεύει επίσης την παράδοση (αρχαία, βυζαντινή και δημοτική) με τη νεωτερικότητα. Πιστός στην ορθοδοξία, διαβάζει πατερικά κείμενα και συναξάρια, από τα οποία συχνά εμπνέεται.

Το 1988 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πέθανε από ανακοπή της καρδιάς το 1993 και ενταφιάστηκε στην Ορμύλια Χαλκιδικής.

ΠΗΓΗ: Βικιπαίδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Εργογραφία
τίτλοι
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2025 O πεθαμένος και η ανάσταση Δόμος Χαρτόδετο
2025 Κείμενα Μυθοπλασίας Γεωγραφικής Δόμος Χαρτόδετο
2023 Αντρέας Δημακούδης Δόμος Χαρτόδετο
2023 Μαρτυρίες χαμού και δεύτερης πανοπλίας Δόμος Χαρτόδετο
2023 Ομιλία Δόμος Χαρτόδετο
2017 Ημερολόγιο 2018 Μεταίχμιο Χαρτόδετο
2016 Το δικό μας Πάσχα Νάρκισσος Σκληρόδετο
2013 Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993 Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Σκληρόδετο
2010 Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη Ινόνια Σκληρόδετο
2009 Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) Κότινος Σκληρόδετο
2009 Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη Χαρτόδετο
2008 Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής Άγρα Χαρτόδετο
2008 Γραφή Κατοχής Άγρα Σκληρόδετο
2008 Μητέρα Θεσσαλονίκη Κέδρος Χαρτόδετο
2007 Destroy Athens: μια αφήγηση Futura Χαρτόδετο
2007 Προς εκκλησιασμόν Ίνδικτος Χαρτόδετο
2006 Χριστού γέννα Ακρίτας Σκληρόδετο
2005 Τo μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης Άγρα Χαρτόδετο
2004 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Η μόνιμη συλλογή Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χαρτόδετο
2001 Φώτα ολόφωτα Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) Χαρτόδετο
1999 Ο πεθαμένος και η ανάσταση Άγρα Χαρτόδετο
1999 Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία Άγρα Χαρτόδετο
1999 Στο γύρισμα του αιώνα Νεφέλη Ημερολόγιο
1998 Mother Thessaloniki Κέδρος Χαρτόδετο
1995 Ψιλή ή περισπωμένη Άγρα Χαρτόδετο
1995 Ιστορίες με ζώα Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1994 Της μοναξιάς Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1993 Ωδίνες της νύχτας Τα Τραμάκια Χαρτόδετο
1992 Ομιλήματα Ακρίτας Χαρτόδετο
1992 Le jeune homme la mort et la résurrection Kauffmann Χαρτόδετο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Άγρα Χαρτόδετο
1990 Ομόπλουν πλοίον Γνώση Χαρτόδετο
1990 Υδάτων υπερεκχείλιση Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Σημειώσεις εκατό ημερών Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Ποιήματα Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2025 O πεθαμένος και η ανάσταση Δόμος Χαρτόδετο
2025 Κείμενα Μυθοπλασίας Γεωγραφικής Δόμος Χαρτόδετο
2023 Αντρέας Δημακούδης Δόμος Χαρτόδετο
2023 Μαρτυρίες χαμού και δεύτερης πανοπλίας Δόμος Χαρτόδετο
2017 Ημερολόγιο 2018 Μεταίχμιο Χαρτόδετο
2016 Το δικό μας Πάσχα Νάρκισσος Σκληρόδετο
2010 Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη Ινόνια Σκληρόδετο
2009 Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) Κότινος Σκληρόδετο
2008 Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής Άγρα Χαρτόδετο
2008 Γραφή Κατοχής Άγρα Σκληρόδετο
2008 Μητέρα Θεσσαλονίκη Κέδρος Χαρτόδετο
2007 Destroy Athens: μια αφήγηση Futura Χαρτόδετο
2007 Προς εκκλησιασμόν Ίνδικτος Χαρτόδετο
2006 Χριστού γέννα Ακρίτας Σκληρόδετο
2005 Τo μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης Άγρα Χαρτόδετο
2001 Φώτα ολόφωτα Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) Χαρτόδετο
1999 Ο πεθαμένος και η ανάσταση Άγρα Χαρτόδετο
1999 Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία Άγρα Χαρτόδετο
1998 Mother Thessaloniki Κέδρος Χαρτόδετο
1995 Ψιλή ή περισπωμένη Άγρα Χαρτόδετο
1995 Ιστορίες με ζώα Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1994 Της μοναξιάς Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1992 Ομιλήματα Ακρίτας Χαρτόδετο
1992 Le jeune homme la mort et la résurrection Kauffmann Χαρτόδετο
1990 Ομόπλουν πλοίον Γνώση Χαρτόδετο
1990 Υδάτων υπερεκχείλιση Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Σημειώσεις εκατό ημερών Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Ποιήματα Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Άγρα Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Άγρα Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1993 Ωδίνες της νύχτας Τα Τραμάκια Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2023 Ομιλία Δόμος Χαρτόδετο
2013 Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993 Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Σκληρόδετο
2009 Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη Χαρτόδετο
2004 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Η μόνιμη συλλογή Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χαρτόδετο
1999 Στο γύρισμα του αιώνα Νεφέλη Ημερολόγιο