Οι χώροι της κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι τα πεδία έρευνας αυτού του τόμου. Είναι όλοι εκείνοι οι χώροι όπου η εξαίρεση γίνεται ο κανόνας. Από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των πολιτικών κρατουμένων και τα σημερινά προσφυγικά «camps», μέχρι τους αστικούς θύλακες όπου εξορίζονται μέσα στην ίδια τους την πόλη οι χαρακτηρισμένοι απόκληροι της κοινωνίας, και από την ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών εξαιτίας ανθρωπογενών φυσικών καταστροφών ή «ειρηνευτικών» επεμβάσεων, έως και την εμπειρία της πρόσφατης καραντίνας, η εξαίρεση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Σκοπός δεν είναι µόνο η ανάλυση της εξαίρεσης, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ή των λόγων για τους οποίους αυτή προκύπτει. Αυτό που µας αφορά είναι να ανιχνεύσουμε τους τρόπους που κατοικείται η ίδια η εξαίρεση: Πώς νοηματοδοτούν την εξαίρεση εκείνοι και εκείνες που αναγκάζονται να τη ζουν; Τι είδους αντιστάσεις ή πρακτικές συμμόρφωσης αναπτύσσουν; Τι ρόλο παίζουν οι πραγματικές και οι φανταστικές σχέσεις που συγκροτούν µε τον χώρο της εξαίρεσης και τους «άλλους»;
Περιγραφή
Η κατάσταση εξαίρεσης δεν αποτελεί πρωτοφανές γεγονός για το σύγχρονο αστικό κράτος, αλλά έχει υπάρξει ξανά στο παρελθόν και συνεχίζει να υπάρχει στο παρόν. Η κατάργηση του νόμου στο όνομα του νόμου είναι μια πρακτική αρκετά συχνή προκειμένου να προστατευθεί η κατασκευασμένη κοινωνική συνοχή και η εξουσία να ελέγξει και να αντιμετωπίσει πρακτικές που την απειλούν. Στην προοπτική αυτή οι απειλητικοί «άλλοι» παρουσιάζονται µε το πρόσωπο που οι κυρίαρχοι τους αποδίδουν, στιγματισμένοι και επικίνδυνοι. Για αυτούς είναι που παράγονται οι χώροι της εξαίρεσης: χώροι µε συγκεκριμένα όρια, χαρακτηριστικά και ποιότητες, χώροι που προορίζονται να φιλοξενήσουν τους απόβλητους, τους παρίες, όλους εκείνους τους ανθρώπους που έχουν απογυμνωθεί ακόμη και από τα θεμελιώδη δικαιώματά τους αποτελώντας πια γυνή ζωή στα χέρια της εξουσίας.
Οι χώροι της κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι τα πεδία έρευνας αυτού του τόμου. Είναι όλοι εκείνοι οι χώροι όπου η εξαίρεση γίνεται ο κανόνας.
Από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των πολιτικών κρατουμένων και τα σημερινά προσφυγικά «camps», μέχρι τους αστικούς θύλακες όπου εξορίζονται μέσα στην ίδια τους την πόλη οι χαρακτηρισμένοι απόκληροι της κοινωνίας, και από την ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών εξαιτίας ανθρωπογενών φυσικών καταστροφών ή «ειρηνευτικών» επεμβάσεων, έως και την εμπειρία της πρόσφατης καραντίνας, η εξαίρεση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Σκοπός δεν είναι µόνο η ανάλυση της εξαίρεσης, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ή των λόγων για τους οποίους αυτή προκύπτει. Αυτό που µας αφορά είναι να ανιχνεύσουμε τους τρόπους που κατοικείται η ίδια η εξαίρεση: Πώς νοηματοδοτούν την εξαίρεση εκείνοι και εκείνες που αναγκάζονται να τη ζουν; Τι είδους αντιστάσεις ή πρακτικές συμμόρφωσης αναπτύσσουν; Τι ρόλο παίζουν οι πραγματικές και οι φανταστικές σχέσεις που συγκροτούν µε τον χώρο της εξαίρεσης και τους «άλλους»;
Περιεχόμενα
Σταύρος Σταυρίδης, Στελίνα Πορτέση, Εισαγωγή: Η κατάσταση εξαίρεσης και οι κατοικήσεις της
Α Οι πρόσφυγες ως εξαίρεση
A1 Ελεονώρα Γκουσιάρη, Αφηγήσεις εκτός τόπου: η βιωμένη εμπειρία του χώρου των προσφυγικών στρατοπέδων
A2 Νίκος Κανάβαρης, Καταλήψεις στέγης προσφύγων ως ετεροτοπίες που πλάθονται από κοινού. Η περίπτωση της κατάληψης στέγης προσφύγων City Plaza στην Αθήνα
A3 Ελένη Μουζάλα, Κατοικώντας την εξαίρεση: η προσφυγική δομή της Ριτσώνας
A4 Στελίνα Πορτέση, 120 ναυτικά μίλια: από τη Μακρόνησο στη Λέβιθα
A5 Ελευθερία Τζίφα, Ο προσφυγικός καταυλισμός του Σκαραμαγκά: κοινωνικές και χωρικές αναγνώσεις της εξαίρεσης
Β Η εξαίρεση ως αστική συνθήκη
B1 Νικόλας Κοσματόπουλος, Κατοικώντας την εξαίρεση στη Μέση Ανατολή: η περίπτωση του Λιβάνου
B2 Φοίβος Ντε Μπρίτο-Καράγιωργας, Κατοικώντας την εξαίρεση στην Brasilia Teimosa
B3 Χάρης Τσαβδάρογλου, Κατωφλιακότητες νεοφερμένων στην περιοχή Ταρλάμπασι της Ιστάνμπουλ. Ζώντας από κοινού έναντι πολιτικών εξευγενισμού
B4 Χαρά Παγούνη, Νέα covid κοινωνικότητα: κοινότητες αντίστασης ή ενσωμάτωσης;
B05 Faiq Mari, Κατοικώντας την εξαίρεση στη Μέση Ανατολή: η περίπτωση της Παλαιστίνης
Γ Εξαίρεση είναι η ζωή τους
Γ01 Αντιγόνη Γέροντα, Το αστικό αρχιπέλαγος των ξεχασμένων. Δεκαέξι πράξεις για την ελεύθερη σκέψη στις ελληνικές φυλακές
Γ2 Ερνεστίνα Καρυστιναίου-Ευθυμιάτου, Εικόνες του χώρου της εξαίρεσης: Εξερευνώντας φωτογραφικές συναντήσεις στα στρατόπεδα εξορίας της Γυάρου και του Τρικερίου
Γ3 Φελίσια Ταστάνη, Κατοικώντας στα ξέφτια της πόλης ή Μια ζωή πίσω από το παράθυρο
Γ4 Eray Cayli, Η «φυσική καταστροφή» ως εθνική ασφάλεια στην Τουρκία: πώς η πρόληψη μπορεί να καταργήσει τον νόμο στο όνομα του νόμου