Ο Κώδικας, που αποτελείται από 287 άρθρα, καταρτίσθηκε από ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε με την υπ’ αριθμ. 35442/6.9.2004 (ΦΕΚ Β΄ 1395) απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρο 14 § 2 του Ν. 3242/2004 (ΦΕΚ Α΄ 102).

Στις καινοτομίες του νέου Κώδικα περιλαμβάνονται ιδίως η θεματική συστηματοποίηση των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ α΄ βαθμού, η αναμόρφωση του συστήματος της κρατικής εποπτείας των ΟΤΑ α΄ βαθμού, η εισαγωγή θεσμών τοπικής δημοκρατίας και η προσπάθεια εξυγίανσης των δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων.

Από την έναρξη ισχύος του νέου Κώδικα και με την επιφύλαξη ορισμένων εξαιρέσεων καταργήθηκε το Π.Δ. 410/1995 «Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας» (ΦΕΚ Α΄ 231) καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη αντίθετου περιεχομένου.

Τα ζητήματα που αφορούν τους Δήμους δεν ρυθμίζονται μόνο από τις διατάξεις του ΚΔΚ, αλλά από πληθώρα άλλων διατάξεων σε διάφορα νομοθετήματα. Κυρίως με τους Ν. 3852/2010 - Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α΄87) και Ν. 4555/2018 - Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι» (ΦΕΚ Α΄ 133) το νομικό καθεστώς των Δήμων μεταρρυθμίστηκε ουσιωδώς. Με τα δύο αυτά νομοθετήματα, τα οποία τροποποιήθηκαν πολλές φορές, επήλθαν σημαντικές τροποποιήσεις στις διατάξεις του ΚΔΚ, άλλοτε ρητά και άλλοτε σιωπηρά, με αποτέλεσμα να καθίσταται δυσχερής η ερμηνεία και εφαρμογή του ισχύοντος δικαίου. Επίσης, ο Ν. 4804/2021 (ΦΕΚ Α’ 90/05.06.2021) ρυθμίζει τα θέματα εκλογής των Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών. Για το λόγο αυτό καθίσταται αναγκαία η εκπόνηση ενός ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης που να περιέχει το σύνολο των ισχυουσών διατάξεων.

Ο παρών τόμος της σειράς «Σύγχρονη Νομοθεσία» περιλαμβάνει το κείμενο του Ν. 3463/2006 με τις τροποποιήσεις του μέχρι και το Ν. 5043/2023 (ΦΕΚ Α’ 91/13.4.2023), το κείμενο του Ν. 4804/2021, όπως ισχύει, Αναλυτικό Αλφαβητικό Ευρετήριο καθώς και την Αιτιολογική Έκθεση του Κώδικα, στην οποία επισημαίνονται οι καινοτομίες του.