Από τη στι­γμή που α­νέ­τειλε το νέο έ­τος 2022, γυ­ρο­φέρ­νουν στη σκέψη μου όσα πα­ρά­πλευρα στις ε­πε­τει­α­κές εκ­δη­λώ­σεις δη­μο­σι­ο­ποι­ή­θη­καν για τη Μι­κρα­σι­α­τική εκστρα­τεία, το μέ­γε­θος της Ε­θνι­κής Κα­τα­στρο­φής που α­κο­λού­θησε, και την προ­σφυ­γική τρα­γω­δία η ο­ποία α­κόμη συ­ζη­τι­έ­ται.

Η οι­κο­γέ­νεια του παπ­πού μου Σπύ­ρου Δημ. Κω­στούλα, αν και εγ­κα­τε­στη­μένη από το 1885 πε­ρί­που στην Κων­σταν­τι­νού­πολη, α­πο­κα­τε­στη­μένη και ευ­η­με­ρούσα, βρέ­θηκε χω­ρίς να το θέ­λει στο κύμα της προ­σφυ­γιάς και δο­κί­μασε τις συ­νέ­πειες αυ­τής της ε­ξέ­λι­ξης.

Στο θέ­α­τρο της εκστρα­τείας και της δρα­μα­τι­κής κα­τα­στρο­φής βρέ­θηκε και ο πα­τέ­ρας μου Χρή­στος Σπ. Κω­στού­λας, κά­τοι­κος στο προ­ά­στειο της Κων­ταν­τι­νού­πο­λης, ο ο­ποίος έ­φυγε από ε­κεί και κα­τα­τάχ­τηκε ε­θε­λον­τής στον Ελ­λη­νικό στρατό, αν και Τούρ­κος υ­πή­κοος, και μό­νι­μος κά­τοι­κος στην πε­ρι­οχή της Κων­σταν­τι­νού­πο­λης, στο προ­ά­στειο Καν­τηλή στην Α­σι­α­τική α­κτή του Βό­σπο­ρου.

Έ­χον­τας κα­τα­γρά­ψει κά­ποιες λί­γες α­φη­γή­σεις από αυτή την πε­ρί­οδο της ζωής των προ­γό­νων μου και κά­ποια εν­δι­α­φέ­ροντα κει­μή­λια, αι­σθά­νο­μαι συ­νε­χώς μια αί­σθηση χρέ­ους να συν­θέσω το χρο­νικό μιας πο­ρείας τους, από το ό­νειρο στην προ­σφυ­γιά και να το συν­δέσω με ένα νέο ξε­κί­νημα από την αρχή.

Η ι­στο­ρία της οι­κο­γέ­νειας, ξε­κι­νάει από το ό­ραμα του ξε­νι­τε­μού, που κυ­ρι­αρ­χούσε στα χω­ριά της κα­τα­γω­γής μας, του Πω­γω­νίου, της Η­πεί­ρου, και το ό­νειρο του κα­ζαν­τί­σμα­τος, του πλου­τι­σμού και της ευ­η­με­ρίας.

Ο Ο­δυσ­σέας, σαν μια πρώτη ι­δε­ο­λο­γική έν­νοια που φώ­λι­αζε στη ι­στο­ρική συ­νεί­δηση του κάθε παι­διού, από τη στι­γμή που ω­ρί­μαζε ο λο­γι­σμός στη σκέψη και έ­κτιζε τη δική του ε­πι­θυ­μία της με­τα­νά­στευ­σης προς τους τό­πους που ευ­δο­κι­μούσε ο Ελ­λη­νι­σμός της δι­α­σπο­ράς.

Αλλά ας ξε­κι­νήσω αυτό το ο­δοι­πο­ρικό α­κο­λου­θών­τας τα προ­γο­νικά α­χνά­ρια, όσα ι­χνη­λα­τή­θη­καν στα μο­λο­γή­ματά τους, στο πα­ρα­γώνι του σπι­τιού και μοι­ά­ζουν σαν έ­νας θρύ­λος ή ένα πα­ρα­μύθι