Παρά τις τραγικές ιστορικές εμπειρίες που βαρύνουν το Δυτικό πολιτισμό –με αποκορύφωμα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε ο ναζισμός στο όνομα της καθαρότητας της φυλής–, η ρητορική τού μίσους και οι δολοφονικές δράσεις ενάντια στον ομαδοποιημένο Άλλο δεν έχουν εκλείψει στις μέρες μας. Αντίθετα, εξακολουθούν να απασχολούν έντονα τόσο την εγχώρια όσο και την διεθνή ειδησεογραφία, καθιστώντας έτσι πρόδηλο το μέγεθος της απειλής που αποτελούν. Αυτή η διαπίστωση αποτελεί τον λόγο ύπαρξης του παρόντος συλλογικού τόμου, ο οποίος περιλαμβάνει μεταφρασμένες μελέτες σχετικά με αυτό το φαινόμενο, όπως και δυο δοκίμια που δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Με στόχο την πληρέστερη κατανόηση διαφόρων και διαφορετικών εκφάνσεων του ρατσισμού, όπως αυτές εμφανίσθηκαν διαχρονικά και όπως υφίστανται στη συγχρονία, στον τόμο παρουσιάζονται και οι απόψεις δύο αντιπροσωπευτικών υποστηρικτών της ρατσιστικής θεώρησης. Μέσα από την ανάγνωση των δοκιμίων καθίσταται σαφές ότι ο «επιστημονικός ρατσισμός», που επίσης αναλύεται εδώ, δεν αποτελεί παρά μια από τις μορφές του φαινομένου. Το ίδιο επικίνδυνος, όμως, για τις δημοκρατικές κοινωνίες αναδεικνύεται και ο τωρινός «ρατσισμός χωρίς φυλή», ο οποίος, ενώ προηγήθηκε του βιολογισμού, επανεμφανίσθηκε, εκσυγχρονισμένος, μετά την αποδόμηση της «φυλετικής επιστήμης».
Η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου είναι Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας και Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διευθύνει το «Εργαστήριο Πολιτικής Φιλοσοφίας: Από την Πράξη στη Θεωρία» που λειτουργεί στο πλαίσιο του ιδίου Τμήματος. Ενδεικτικές δημοσιεύσεις: Ο Απόβλητος και ο Θεοπρόβλητος. Πολιτική ανάγνωση της Ακολουθίας του Σπανού (1999), Hannah Arendt. Ο νόμος της γης και η λησμονημένη παράδοση (2021), «Le corps humain monstrueux comme allégorie du mauvais gouvernement : la politique et la barbe dans l’Acoluthie de Spanos byzantine», στο: L’Allégorie de l’Antiquité à la Renaissance (2004), «La cité des frères : La polis parfaite de Platon et la Jérusalem du Christianisme» (2006), «Nature et pouvoir selon les Pères de l’Église orthodoxe»(2007),« Politics and Cultures in the Thought of Hannah Arendt»,στοπεριοδικόCzech and Slovak Journal of Humanities. Philosophica (2018).