Μπορεί να ακούγεται παράλογο να καταβάλλεται εισόδημα σε όλους τους ανθρώπους, είτε εργάζονται είτε όχι, είτε αναζητούν δουλειά είτε όχι. Κι όμως, η ιδέα να παρέχεται ένα βασικό, άνευ όρων εισόδημα σε κάθε άνθρωπο, πλούσιο ή φτωχό, ενεργό ή μη, έχει υποστηριχθεί από σπουδαίους στοχαστές όπως ο Τόμας Πέιν, ο Τζον Στιούαρτ Μιλ και ο Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ. Για πολύ καιρό η ιδέα περνούσε σχεδόν απαρατήρητη, και κανείς δεν την έπαιρνε στα σοβαρά. Σήμερα όμως, καθώς το παραδοσιακό κράτος πρόνοιας λυγίζει από την πίεση, έχει αναδειχθεί παγκοσμίως σε μία από τις πιο πολυσυζητημένες προτάσεις κοινωνικής πολιτικής. Οι Philippe Van Parijs και Yannick Vanderborght παρουσιάζουν την πιο συστηματική υπεράσπιση αυτής της ριζοσπαστικής ιδέας που έχει διατυπωθεί μέχρι σήμερα, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί την πιο ρεαλιστική ελπίδα μας να αντιμετωπίσουμε την οικονομική ανασφάλεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στον 21ο αιώνα.

Οι συγγραφείς συνδυάζουν με μαεστρία τη φιλοσοφία, την πολιτική και τα οικονομικά, αντιπαραβάλλοντας την ιδέα του βασικού εισοδήματος με παλαιότερες και σύγχρονες ανταγωνιστικές ιδέες για την προστασία των ανθρώπων από τη φτώχεια και την ανεργία. Εξιστορούν την πορεία της, απαντούν στις οικονομικές και ηθικές ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί εναντίον της –όπως η υποτιθέμενη τάση του βασικού εισοδήματος να ακυρώνει τα κίνητρα και να ενθαρρύνει τους «λαθρεπιβάτες»– και εξηγούν πώς μια τόσο φαινομενικά παράλογη ιδέα μπορεί να είναι και οικονομικά βιώσιμη και πολιτικά εφικτή. Εξετάζουν, τέλος, τη σημασία του βασικού εισοδήματος στο πλαίσιο μιας όλο και πιο παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

Σε μια εποχή αυξανόμενων ανισοτήτων και πολιτικών διαιρέσεων, με τις παραδοσιακές απαντήσεις σε χρονίζοντα κοινωνικά προβλήματα να μην εμπνέουν πλέον εμπιστοσύνη, το Βασικό εισόδημα για όλους μάς δίνει νέους λόγους να ελπίζουμε ότι μπορούμε ακόμα να πετύχουμε τον στόχο μιας ελεύθερης κοινωνίας και μιας συνετής οικονομίας.

***

Ο Φιλίπ βαν Παρέις γεννήθηκε το 1951 στο Βέλγιο. Σπούδασε φιλοσοφία, οικονομικά, κοινωνιολογία και γλωσσολογία στα Πανεπιστήμια Saint-Louis των Βρυξελλών, Λουβαίν, Οξφόρδης και Μπέρκλεϊ. Είναι διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβαίν και διδάκτωρ φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Το 1991 εξελέγη καθηγητής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβαίν, στο οποίο και συνεχίζει να διδάσκει μέχρι σήμερα ως ομότιμος καθηγητής. Παράλληλα δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (2004-2008) και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (2011-2015). Από το 2016 είναι Robert Schuman Fellow στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας.

Ήταν επίσης συνιδρυτής, το 1986, του Basic Income European Network (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Βασικού Εισοδήματος / ΒΙΕΝ) που, από το 2004, έχει μετονομαστεί σε Basic Income Earth Network.

***

Ο Γιανίκ Βαντερμπόρχτ είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Saint-Louis των Βρυξελλών και στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβαίν.