Τι ευτυχισμένη υπήρξε η Αθήνα που είχε έναν Φειδία ως οργανωτή της ομορφιάς της! Ωστόσο, δεν πρόκειται εδώ καθόλου για μια τυχαία συνεύρεση. Η Αθήνα άξιζε αυτό το ευτύχημα, αλλά χωρίς την Αθήνα του Περικλή, η τέχνη του Φειδία δεν θα υπήρχε. Ας μην ξεχάσουμε ποτέ αυτήν τη σχέση εξάρτησης. Οι καλλιτέχνες, ακόμα και οι πιο μεγάλοι, δεν πέφτουν τυχαία από τον ουρανό σαν τους μετεωρίτες. Γεννιούνται, κατά μία έννοια, από το έδαφος. Και όσο εξαιρετική και να είναι η ικανότητά τους να μεταμορφώνουν την πραγματικότητα σε ποίηση, η εξάσκηση αυτής της ικανότητας, που την ονομάζουμε μεγαλοφυΐα, είναι πιο καθορισμένη απ’ ό,τι ελεύθερη. «Πρέπει», έλεγε ο Γκαίτε, «ένας καλλιτέχνης να ανήκει στον καιρό του». Αυτό ισχύει πάντοτε και απαραίτητα για τους καλύτερους. Ο Φειδίας δεν αποτελεί εξαίρεση του κανόνα.

Henri Lechat

Σε τελευταία ανάλυση, η ισορροπία ανάμεσα στο γενικό και στο ειδικό, στο όλον και στο επιμέρους, είναι θέμα ισορροπίας Ψυχής και Νου. Αυτό κατόρθωσαν οι αρχαίοι Έλληνες και χάρη σ’ αυτό κατόρθωσαν όλα τ’ άλλα. Τα Αγάλματα, οι Ναοί, η Τραγωδία και η Ποίηση, δεν είναι παρά αποτέλεσμα αυτής της ιδανικής ισορροπίας, όπως την εξέφρασε η Αρχαία Ελλάδα των κλασικών χρόνων.

Lediana Hajrani