ΠΡΟΛΟΓΟΣ

XXIXΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

XXXIIIΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤO

Η ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 1 Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. 1.

Ι. Έννοια. 3.

4ΙΙ. Οι θεωρίες για την εξάρτηση.

1. Το κριτήριο της οικονομικής εξάρτησης. 5.

72. Το κριτήριο της προσωπικής εξάρτησης.

ΙΙΙ. Ο χαρακτηρισμός της σύμβασης από τα μέρη. 12.

ΙV. Η νομολογία. 12.

V. Κριτική. 15.

18VΙ. Ο τυπολογικός προσδιορισμός της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας -O μισθωτός ως «τύπος»

23VΙΙ. Ο τελολογικός προσδιορισμός της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας -Ο επιχειρηματικός κίνδυνος

26VIII. Τεκμήρια εξαρτημένης εργασίας.

32IX. Οικονομικά εξαρτημένοι αυτοαπασχολούμενοι

36X. Η έννοια του εργαζομένου στο ενωσιακό δίκαιο

41ΧΙ. H έννοια του εργοδότη

§ 2 Διάκριση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας από συγγενείς συμβάσεις. 48.

48Ι. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών.

ΙΙ. Σύμβαση έργου. 48.

ΙΙΙ. Σύμβαση προσωπικής εταιρίας. 56.

59§ 3 Σχέση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων ή προσώπων που τελούν σε ελεύθερη συμβίωση

Ι. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων. 60.

61ΙΙ. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ προσώπων που τελούν σε ελεύ­θερη συμβίωση

§ 4 Kατηγορίες εργαζομένων. 63.

Ι. Γενικά για τη διάκριση των εργαζομένων σε κατη­γορίες. 63.

ΙΙ. Υπάλληλοι και εργάτες. 66.

1. Η σημασία της διάκρισης. 67.

692. Τα κριτήρια διάκρισης.

α) Το ουσιαστικό κριτήριο. 69.

β) Το τυπικό κριτήριο. 72.

ΙΙΙ. Διευθύνοντες υπάλληλοι. 72.

1. Οι διευθύνοντες υπάλληλοι ως ιδιαίτερη κατηγορία. 73.

2. Έννοια. 74.

3. Συνέπειες. 76.

§ 5 Ιδιαίτερα είδη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. 80.

Ι. Ατυπικές συμβάσεις εργασίας. 80.

ΙΙ. Σύμβαση προσωρινής απασχόλησης. 82.

1. Γενικά. 82.

2. Το νομοθετικό καθεστώς. 85.

85Α. Ενωσιακό δίκαιο

85α) Στόχοι της Οδηγίας

86β) Αρχή της ίσης μεταχείρισης

86γ) Απαγόρευση διαρκούς παραχώρησης

89δ) Πρόσβαση σε μόνιμες θέσεις εργασίας

90ε) Επανεξέταση των περιορισμών ή απαγορεύσεων που ισχύουν για την προ­σωρινή απασχόληση

90Β. Εθνικό δίκαιο

913. Διάκριση του κατ’ επάγγελμα δανεισμού από τον συμπτωματικό δα­νεισμό

924. Απαγορεύσεις προσφυγής στην προσωρινή απασχόληση

5. Επιχειρήσεις Προσωρινής Απασχόλησης. 93.

946. Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα στην προσωρινή απασχόληση και οι με­ταξύ τους σχέσεις

95α) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και τρίτου (έμμεσου εργοδότη)

β) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και εργα­ζομένου. 97.

97(α). Τύπος και περιεχόμενο της σύμβασης προσωρινής απασχό­λησης

98(β). Η διάρκεια της σύμβασης προσωρινής απασχόλησης

101(γ). Ίση μεταχείριση στην αμοιβή και στους λοιπούς όρους εργα­σίας

103γ) Η σχέση μεταξύ έμμεσου εργοδότη και προσωρινά απα­σχολού­μενου

1077. H διάρκεια της παραχώρησης.

8. Συμβάσεις έργου που υποκρύπτουν παράνομη ενοικίαση προσω­πι­κού. 111.

122ΙΙΙ. Σύμβαση μερικής απασχόλησης

122α) Έννοια, περιεχόμενο - Προϋποθέσεις κύρους

128β) Η αμοιβή της μερικής απασχόλησης

129γ) Παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης

130δ) Απαγόρευση διακρίσεων

135ε) Εναλλαγή πλήρους απασχόλησης με μερική

136στ) Λοιπές προστατευτικές ρυθμίσεις

137ΙV. Τηλεργασία

1. Η τηλεργασία ως νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας. 137.

2. Έννοια. 139.

3. Μορφές εμφάνισης. 140.

4. Το εργασιακό καθεστώς του «τηλεργαζομένου». 140.

5. Η ευρωπαϊκή συλλογική συμφωνία-πλαίσιο για την τηλεργασία. 143.

V. Σύμβαση ομαδικής εργασίας. 145.

147VI. Σύμβαση μαθητείας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

151§ 6 Ευρωπαϊκό Εργατικό Δίκαιο

151Ι. Πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο

1511. Γραπτό πρωτογενές δίκαιο

1552. Άγραφο πρωτογενές δίκαιο

1573. Προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ

158ΙΙ. Δευτερογενές ενωσιακό δίκαιο.

1581. Κανονισμοί

1582. Οδηγίες

161III. Το άμεσο αποτέλεσμα των διατάξεων του ενωσιακού δικαίου

162IV. H υπεροχή του ενωσιακού δικαίου έναντι του εθνικού δικαίου των κρατών μελών

163V. Η ισχύς των οδηγιών στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών

1631. Το άμεσο αποτέλεσμα των οδηγιών έναντι του κράτους μέλους

1652. Έλλειψη άμεσου αποτελέσματος μεταξύ ιδιωτών

1673. Η σύμφωνη με την οδηγία ερμηνεία του εθνικού δικαίου

1714. Οδηγίες που συγκεκριμενοποιούν θεμελιώδη δικαιώματα ως γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου

175VI. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1751. Πηγές

1762. Πεδίο εφαρμογής

1783. Άμεση ενέργεια

1804. Εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών (τριτενέργεια)

1845. Περιορισμοί των θεμελιωδών δικαιωμάτων

184α) Εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας

187β) Προστασία του πυρήνα του δικαιώματος

188VII. Δικαιώματα και αρχές του Χάρτη

189VΙΙΙ. Η ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου

1891. Αρχή της αυτόνομης ερμηνείας

1912. Οι κανόνες ερμηνείας του ενωσιακού δικαίου

§ 7 Σύνταγμα και εργατικό δίκαιο. 197.

Ι. Η σημασία του Συντάγματος για το εργατικό δίκαιο. 197.

1. Η οικονομικοπολιτική ουδετερότητα του Συντάγ­ματος. 197.

2. Η επαγγελματική ελευθερία. 198.

3. Το δικαίωμα της εργασίας. 201.

4. Η συνδικαλιστική ελευθερία. 204.

α) Η συλλογική αυτονομία ειδικότερα. 207.

β) Συλλογική αυτονομία και κρατική ρύθμιση των όρων εργασίας. 209.

γ) Το δικαίωμα της απεργίας. 211.

213ΙΙ. Η επίδραση των συνταγματικών δικαιωμάτων στις ατομικές ερ­γα­σιακές σχέσεις

2131. Οι λειτουργίες των ατομικών δικαιωμάτων.

213α). H αμυντική λειτουργία των ατομικών δικαιω­μάτων - Τα ατο­μι­κά δικαιώματα ως αμυντικά δικαιώματα του ατόμου απέ­ναντι στην κρατική εξουσία.

β). Τα ατομικά δικαιώματα ως θεμελιώδεις αρχές της έννομης τά­ξης. 215.

αα) Η θεωρία της άμεσης τριτενέργειας. 218.

ββ) Η θεωρία της έμμεσης τριτενέργειας. 221.

2. Η υποχρέωση κρατικής προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. 222.

3. Η επίδραση των ατομικών δικαιωμάτων στο δίκαιο των συμβά­σεων. 228.

§ 8 H πρακτική της εκμετάλλευσης. 231.

Ι. Έννοια. 231.

ΙΙ. Προϋποθέσεις. 233.

α) Μακροχρόνια. 233.

β) Γενική και απρόσωπη. 235.

γ) Σταθερή και ομοιόμορφη. 236.

δ) Ανεπιφύλακτη. 236.

ΙΙΙ. Νομική φύση. 238.

1. Η κανονιστική θεωρία - Η πρακτική ως έθιμο της επιχείρησης. 239.

2. Η συμβατική θεωρία - Η πρακτική ως βάση σιω­πηρής συμφωνίας. 240.

2423. Η θεωρία της εμπιστοσύνης - venire contra factum proprium nulli conceditur

4. Αξιολόγηση των θεωριών. 243.

247ΙV. Πεδίο εφαρμογής

V. Μεταβολή και κατάργηση της πρακτικής. 248.

252§ 9 Η αρχή της ίσης μεταχείρισης

252Ι. Έννοια, περιεχόμενο και λειτουργία

253ΙΙ. Γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης και ειδικές απαγορεύσεις διακρί­σεων

ΙΙΙ. Νομική θεμελίωση. 254.

ΙV. Προϋποθέσεις εφαρμογής. 257.

1. Ενεργός σχέση εργασίας. 257.

2. Παροχή εκούσια. 259.

3. Παροχή νόμιμη. 259.

4. Ουσιωδώς όμοιες καταστάσεις. 259.

5. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συμβατική ελευ­θερία. 264.

6. Έλλειψη ειδικού και σοβαρού λόγου για διαφο­ροποιήσεις. 272.

α) Υπάλληλοι - εργάτες. 277.

279β) Πλήρως και μερικώς απασχολούμενοι

γ). Απασχολούμενοι με σχέση δημοσίου και ιδιω­τικού δικαίου. 282.

δ) Χρόνος πρόσληψης. 283.

7. Απασχόληση στον ίδιο εργοδότη. 283.

V. Πεδίο εφαρμογής. 285.

287VI. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και πρακτική της εκμε­τάλλευσης (επι­χει­ρη­σιακή συνήθεια)

VII. Συνέπειες από την παράβαση της αρχής της ίσης με­ταχείρισης. 290.

291VIII. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συλλογικές κα­νονιστικές ρυθμίσεις.

295ΙΧ. Δικονομικά ζητήματα

2951. Στοιχεία αγωγής

2962. Βάρος απόδειξης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ

297§ 10 Απαγορεύσεις διακρίσεων

297Ι. Η απαγόρευση διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία γενικά - Νομοθετικό πλαίσιο

297α) Ενωσιακό δίκαιο

300β) Εθνικό δίκαιο

301ΙΙ. Στόχος της νομοθετικής απαγόρευσης διακρίσεων

303ΙΙΙ. Είδη απαγορεύσεων διακρίσεων

305IV. Απαγόρευση διακρίσεων και συμβατική ελευθερία

307V. Απαγόρευση διακρίσεων και γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης

313VI. Πεδίο εφαρμογής

314VII. Μορφές διακρίσεων - Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις

3151. Άμεσες διακρίσεις

319α) Άμεση διάκριση λόγω εγκυμοσύνης

3242. Έμμεσες διακρίσεις

324α) Έννοια και σκοπός

326β) Το πραγματικό της έμμεσης διάκρισης

3303. Περιπτωσιολογία

3354. Η παρενόχληση ως διάκριση

337VIII. Ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία

3381. Διατάξεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου που κατοχυρώνουν την αρχή της ίσης αμοιβής για όμοια ή ίσης αξίας εργασία

3412. Έννοια αμοιβής

3423. Έννοια όμοιας εργασίας ή εργασίας ίσης αξίας

3474. Διάκριση λόγω φύλου ή λόγω ενός άλλου προστατευόμενου από το ν. 3304/2005 γνωρίσματος

349IX. Λόγοι που δικαιολογούν διακρίσεις

350Α. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων

352α) Επαγγελματική απαίτηση

353β) Αναλογικότητα

3541. Συγκεκριμενοποίηση της «ουσιαστικής και καθοριστικής επαγ­γελ­μα­τικής απαίτησης»

3572. Οι προτιμήσεις των πελατών ως δικαιολογητικός λόγος άμεσων διακρίσεων

362Β. Διακρίσεις λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση κοινωνικοπολιτικών στόχων

363Γ. Διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποι­θήσεων - Απα­σχό­λη­ση εντός εκκλησιαστικών ενώσεων ή άλλων οργανισμών, η δεοντο­λογία των οποίων εδράζεται στη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις

366Δ. Θετικά μέτρα

371XI. Έννομες συνέπειες

378ΧII. Βάρος απόδειξης

383§ 11 Απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας

383Ι. Οι ιδιαιτερότητες της απαγόρευσης διάκρισης λόγω ηλικίας σε σχέση με τις λοιπές απαγορεύσεις διακρίσεων

386ΙΙ. Νομοθετικό πλαίσιο

3861. Ενωσιακό δίκαιο

386α. Οδηγία 2000/78

386β. Άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

3872. Εθνικό δίκαιο

387α. Ο έλεγχος των διακρίσεων με βάση την ηλικία πριν από την θέσπιση της ειδικής απαγόρευσης

389β. Ν. 4443/2016

389ΙΙΙ. Πεδίο εφαρμογής

389ΙV. Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις

391V. Λόγοι που δικαιολογούν μια διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας

3921. Διαφορετική μεταχείριση για λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας προστασίας της υγείας και προστασίας των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων

3932. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων

3953. Διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση κοινωνικοπολιτικών στόχων

395α. Η ενωσιακή ρύθμιση.

402β. Η εθνική ρύθμιση

403VI. Διακρίσεις κατά τη σύναψη της σύμβασης εργασίας

4031. Η ηλικία ως κριτήριο επιλογής του υποψηφίου

4042. Πρόβλεψη ανώτατου ορίου ηλικίας για την πρόσληψη

4073. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου με ηλικιωμένους εργαζομένους.

409VII. Διακρίσεις λόγω ηλικίας ως προς τους όρους παροχής της εργασίας

4091. Διακρίσεις ως προς την αμοιβή

4122. Διακρίσεις ως προς την άδεια αναψυχής

412VIII. Διακρίσεις ως προς τη λύση της σύμβασης εργασίας

413IX. Συμβάσεις εργασίας με όριο ηλικίας

4171. Γενικά όρια ηλικίας στον ιδιωτικό τομέα

4252. Γενικά όρια ηλικίας στον δημόσιο τομέα

4263. Ειδικά όρια ηλικίας

429Χ. Έννομες συνέπειες από την παράβαση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας και βάρος απόδειξης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ TETAΡΤΟ

Η ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ

§ 12 H σύναψη της σύμβασης εργασίας. 431.

Ι. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της σύμβασης εργασίας. 431.

4311. Υποχρεώσεις των μερών κατά τις διαπραγ­ματεύσεις για σύναψη σύμβασης εργασίας

4352. Συνέπειες από την παράβαση προσυμβατικών υποχ­ρεώσεων.

ΙΙ. Προϋποθέσεις έγκυρης σύναψης. 437.

1. Δικαιοπρακτική ικανότητα. 437.

4382. Τύπος.

4403. Νόμιμη εκπροσώπηση

4414. Ειδικοί όροι

4435. Αναγγελία πρόσληψης

ΙΙΙ. Ειδικοί τρόποι κατάρτισης της σύμβασης εξαρτη­μένης εργασίας. 443.

1. Σύμβαση εργασίας με διαγωνισμό. 443.

2. Σύμβαση εργασίας με δοκιμή. 447.

450ΙV. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας κατά την κατάρτιση της σύμ­βασης εξαρτημένης εργασίας

1. Ελευθερία σύναψης και καθορισμού του περιε­χομένου της σύμ­βασης. 450.

4512. Περιορισμοί της ελευθερίας σύναψης και επιλογής του αντι­συμ­βαλ­λομένου

3. Η επιλογή του προσώπου του αντισυμβαλλομένου. 452.

α) Η ελευθερία επιλογής. 452.

β) Το δικαίωμα πληροφόρησης του εργοδότη και τα όριά του. 454.

γ) Το «δικαίωμα στο ψέμα». 463.

4. Aπαγορεύσεις σύναψης. 464.

5. Αναγκαστικές συμβάσεις εργασίας. 465.

α). Προστασία ειδικών κατηγοριών εργαζομένων βάσει του ν. 2643/1998. 466.

β) Φορτοεκφορτωτικές εργασίες. 472.

4756. Υποχρέωση επαναπρόσληψης εργαζομένων σε επι­χειρήσεις επο­χιακής λειτουργίας

476α). Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχιακής λειτου­ρ­γίας

β). Τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα επο­χιακής λειτουρ­γίας. 480.

γ). Επιχειρήσεις Τουριστικών Λεωφορείων. 481.

§ 13 H ελαττωματική σύμβαση εργασίας. 482.

Ι. Άκυρη και ακυρώσιμη σύμβαση εργασίας. 483.

ΙΙ. Μερική και ολική ακυρότητα. 486.

487ΙΙΙ. Αξιώσεις του εργαζομένου από την παροχή εργασίας στο πλαίσιο άκυ­ρης σύμβασης

1. Περιορισμός των συνεπειών της ακυρότητας - Ακυ­ρότητα ex nunc. 487.

2. Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού. 494.

α). Περιεχόμενο της αξίωσης αδικαιολόγητου πλου­τισμού. 494.

β). Νομική μεταχείριση της αξίωσης αδικαιο­λό­γητου πλουτισμού. 497.

4983. Μισθολογικές παροχές χορηγούμενες ανεξάρτητα από το κύρος της σύμβασης.

499IV. Η λύση της άκυρης σύμβασης εργασίας.

504V. Καταχρηστική επίκληση της ακυρότητας.

507VΙ. Επικύρωση άκυρης σύμβασης εργασίας.

508VII. Δικονομικά ζητήματα

512§ 14 Η διάρκεια της σύμβασης εργασίας - Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου

512Ι. Γενικές παρατηρήσεις.

514ΙΙ. Σύμβαση ορισμένου χρόνου.

5171. Ορισμένη διάρκεια ημερολογιακά καθορισμένη.

5172. Ορισμένη διάρκεια συναγόμενη από το είδος και το σκοπό της εργασίας.

5233. Σύμβαση με διαλυτική αίρεση

523ΙΙΙ. Σύμβαση αορίστου χρόνου.

524IV. Καθορισμός ελάχιστης διάρκειας

524V. Σύμβαση εργασίας που η διάρκειά της ορίζεται για ολόκληρη τη ζωή ενός προσώπου ή υπερβαίνει την πενταετία

525VΙ. Απαγόρευση διακρίσεων.

VΙI. Περιορισμοί στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου. 533.

5341. Δικαιολογητικός λόγος των περιορισμών στην ελευθερία σύνα­ψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου

5372. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου και Σύνταγμα

5393. Νομοθετικές βάσεις των περιορισμών.

539α) Άρθρο 8 παρ.3 ν. 2112/1920.

541β) ΑΚ 281.

543γ) Οδηγία 1999/70.

548δ) Π.Δ. 81/2003.

5524. Κρίσιμο χρονικό σημείο για τη συνδρομή αντικει­μενικού λόγου.

5535. Η συγκεκριμένη διάρκεια της σύμβασης ως αντικείμενο δικαστικού ελέγχου

6. Αντικειμενικοί λόγοι που δικαιολογούν την ορι­σμένη διάρκεια. 555.

557α) Παροδικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό.

558αα) Πρόγνωση.

ββ) Αιτιώδης συνάφεια. 559.

β) Εποχιακή απασχόληση. 559.

γ). Αναπλήρωση εργαζομένου. 560.

565δ). Η αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές ανάγκες της επιχεί­ρη­σης σε εργατικό δυναμικό

ε). Δοκιμή του εργαζομένου. 568.

στ) Λόγοι κείμενοι στο πρόσωπο του εργαζομένου. 570.

αα) Η επιθυμία του εργαζομένου. 570.

571ββ) Συμπλήρωση του προβλεπόμενου για την συν­ταξιοδό­τηση ορίου ηλικίας

γγ) Συμβάσεις ορισμένου χρόνου με αλ­λο­δαπούς. 576.

557ζ). Ορισμένη διάρκεια επιβαλλόμενη από νόμο ή κανονισμό που έχει ισχύ νόμου

578VΙΙ. Tήρηση έγγραφου τύπου για την ανανέωση της σύμ­βασης εργασίας ορισμένου χρόνου

VΙΙΙ. Συνέπειες ακυρότητας του όρου για την ορισμένη διάρκεια. 579.

580ΙΧ. Οι διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στο δημόσιο τομέα

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ

ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ

593§ 15 Περιορισμοί στην ελευθερία διαμόρφωσης του πε­ριε­χομένου της σύμ­βασης εξαρτημένης εργασίας.

Ι. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας. 593.

1. Περιορισμοί μέσω διατάξεων αναγκαστικού δικαίου. 593.

5932. Περιορισμοί μέσω συλλογικών κανονιστικών ρυθ­μίσεων

3. Περιορισμοί μέσω γενικών ρητρών. 594.

ΙΙ. Ο δικαστικός έλεγχος του περιεχομένου της σύμ­βα­σης εξαρτημένης εργασίας στο πλαίσιο μιας πε­ραιτέρω extra legem νομολογιακής διά­πλα­σης του δικαίου. 599.

602III. Συμβατική ελευθερία και συμβατικός έλεγχος

605ΙV. Η νομοθετική βάση και τα κριτήρια του δικαστικού ελέγχου των όρων της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

V. Ρήτρες που περιορίζουν την επαγγελματική ελευθερία του μισθωτού. 609.

6111. Ρήτρες απαγόρευσης ανταγωνισμού για το μετά τη λύση της σύμ­βασης διάστημα

6192. Ρήτρες που απαγορεύουν την παράλληλη απασ­χόληση κατά τη διάρ­κεια της εργασιακής σχέσης

6203. Ρήτρες καταβολής των εξόδων που δαπάνησε ο εργοδότης για την εκ­παί­δευση του μισθωτού

622VI. Ρήτρες που παρέχουν στον εργοδότη δικαίωμα μονο­μερούς τροπο­ποίησης των όρων της σύμβασης

VII. Ορισμένη διάρκεια μεμονωμένων όρων εργασίας. 627.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤO

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

§ 16 Η υποχρέωση παροχής εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη. 630.

Ι. Υποχρέωση παροχής εργασίας. 630.

1. Η παροχή εργασίας και η ετοιμότητα για εργασία. 630.

2. Υποχρέωση αυτοπρόσωπης εκπλήρωσης. 633.

6333. Το αμεταβίβαστο της αξίωσης του εργοδότη.

6374. H υποχρέωση παροχής εργασίας ως ενοχή είδους

ΙΙ. Έννοια, λειτουργία και θεμελίωση του διευθυντικού δικαιώματος. 638.

ΙΙΙ. Τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος. 641.

1. Nόμος, συλλογική σύμβαση εργασίας, κανονισμός εργασίας. 641.

6412. Ατομική σύμβαση εργασίας.

3. Απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης. 642.

6474. Υποχρέωση άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος

5. Aρχή της ίσης μεταχείρισης. 648.

6. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης. 648.

648IV. Συνέπειες από την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος καθ’ υπέρ­βαση των ορίων του

V. Είδος εργασίας. 653.

1. Παρεμφερείς και πρόσθετες εργασίες. 656.

2. Μεταβολή στο είδος της απασχόλησης. 662.

3. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης. 666.

VI. Τόπος εργασίας. 669.

1. Απασχόληση εκτός έδρας. 670.

2. Μεταβολή του τόπου εργασίας. 674.

α) Μετάθεση. 674.

β) Μεταφορά της εκμετάλλευσης σε άλλο τόπο. 679.

VII. Χρόνος εργασίας. 680.

6801. Έννοια.

6822. Η ετοιμότητα παροχής εργασίας ως χρόνος εργασίας

682α) Γνήσια ετοιμότητα

683β) Απλή ετοιμότητα.

γ) Ετοιμότητα κλήσης. 686.

3. Η διάρκεια του χρόνου εργασίας. 688.

4. Μεταβολή του χρόνου εργασίας. 691.

VIII. Διεύρυνση του διευθυντικού δικαιώματος με συμ­βατικές ρήτρες. 694.

700ΙΧ. Απαλλαγή από την υποχρέωση παροχής εργασίας

701Χ. Επίσχεση εργασίας

7011. Γενικά

7022. Νομική θεμελίωση

7063. Όρια

§ 17 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργαζομένου. 709.

Ι. Έννοια. 709.

ΙΙ. Νομική θεμελίωση. 710.

ΙΙΙ. Διακρίσεις. 711.

ΙV. Η υποχρέωση πίστης του εργαζομένου. 715.

721V. Η υποχρέωση υπακοής

VΙ. Οι επιμέρους υποχρεώσεις. 723.

1. Υποχρέωση παράλειψης πράξεων ανταγωνισμού. 723.

2. Υποχρέωση παράλειψης παράλληλης απασχόλησης. 725.

3. Υποχρέωση εχεμύθειας. 726.

4. Υποχρέωση πληροφόρησης. 735.

7365. Υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις

6. Περιορισμοί στην ελευθερία γνώμης. 737.

7417. Υποχρέωση παράλειψης συμπεριφοράς που συνιστά απαγορευμένη διάκριση ή παρενόχληση

8. Η εκτός υπηρεσίας συμπεριφορά. 741.

VΙΙ. Συνέπειες της παράβασης παρεπόμενων υπο­χρεώσεων. 743.

745§ 18 H μη εκπλήρωση της παροχής εργασίας, η πλημμελής εκπλήρωση και η ευθύνη του εργαζομένου

Ι. Η ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης εργασίας. 745.

ΙΙ. Η μη παροχή εργασίας. 747.

1. Ανυπαίτια αδυναμία παροχής. 748.

2. Υπαίτια αδυναμία παροχής. 749.

3. Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του εργοδότη. 750.

ΙΙΙ. Η πλημμελής εκπλήρωση. 752.

ΙV. Ποινικές ρήτρες. 755.

V. Η ευθύνη του εργαζομένου. 758.

1. Η αρχή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα. 758.

2. Λόγοι που επιβάλλουν τον περιορισμό της ευθύνης του εργα­ζο­μέ­νου για ζημίες που προκαλεί κατά την εκτέλεση της εργασίας του. 759.

3. Προϋποθέσεις για τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου. 764.

7694. H AK 300 ως νομοθετική βάση του περιορισμού της ευθύνης του εργαζομένου

5. H ευθύνη έναντι τρίτων. 777.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕBΔΟΜΟ

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

§ 19 H υποχρέωση παροχής μισθού. 779.

Ι. Έννοια. 779.

ΙΙ. Το περιεχόμενο του μισθού. 783.

1. Χρηματικός μισθός. 783.

2. Μισθός σε είδος. 783.

ΙΙΙ. Ο καθορισμός του ύψους του μισθού. 785.

1. Ατομική σύμβαση εργασίας. 785.

7872. Συλλογική σύμβαση εργασίας

7953. Νόμος

7974. Συνηθισμένος μισθός

ΙV. Στοιχεία προσδιοριστικά του ύψους του μισθού. 797.

1. Χρονικός μισθός. 798.

2. Μισθός με βάση την απόδοση της εργασίας. 799.

V. Ιδιαίτερες μορφές αμοιβής. 802.

8021. Προμήθεια.

2. Συμμετοχή στα κέρδη της επιχείρησης. 803.

8043. Μισθολογικές παροχές εξαρτώμενες από στόχους

4. Παροχές από προγράμματα ομαδικής ασφάλισης του προσωπικού. 806.

5. Οικειοθελείς παροχές. 809.

6. Φιλοδωρήματα. 822.

823VI. Η σύνθεση του μισθού.

8231. Βασικός μισθός και επιδόματα.

2. Επιδόματα υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας. 825.

3. Επιδόματα εορτών. 827.

8294. Οικογενειακά επιδόματα.

8325. Επιδόματα που συνδέονται με τις ειδικές συνθήκες παροχής της εργασίας

VII. Σχέση νόμιμου και συμβατικού μισθού. 833.

1. Η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. 834.

2. Σύγκριση νόμιμου και συμβατικού μισθού. 836.

VIII. Διακρίσεις του μισθού. 843.

8431. Τακτικές και έκτακτες αποδοχές.

8452. Τακτικές και καταβαλλόμενες αποδοχές.

IX. Μείωση μισθού. 846.

1. Δικαίωμα ανάκλησης. 847.

2. Τροποποιητική καταγγελία. 851.

854X. Η καταβολή του μισθού και οι συνέπειες της μη κατα­βολής

1. Χρόνος, τόπος και τρόπος πληρωμής. 854.

854α). Χρόνος πληρωμής.

β). Τόπος πληρωμής. 856.

γ). Τρόπος πληρωμής. 856.

2. Συνέπειες μη καταβολής. 858.

XI. Παραγραφή και αποδυνάμωση μισθολογικών αξιώσεων. 862.

1. Παραγραφή. 862.

2. Αποδυνάμωση. 864.

XII. Η προστασία του μισθού. 871.

1. Προστασία έναντι του εργοδότη. 871.

α). Απαγόρευση συμψηφισμού, κατάσχεσης και εκ­χώρησης του μι­σθού. 871.

β). Απαγόρευση παραίτησης από το μισθό. 873.

γ). Απαγόρευση κρατήσεων. 874.

2. Προστασία έναντι των δανειστών του εργοδότη. 875.

8783. Προστασία έναντι των δανειστών του μισθωτού.

879XΙII. Δικονομικά ζητήματα.

§ 20 Μισθός χωρίς παροχή εργασίας. 880.

I. Γενικά. 880.

ΙI. Υπερημερία εργοδότη ως προς την αποδοχή της ερ­γασίας. 881.

1. Προϋποθέσεις υπερημερίας εργοδότη. 882.

α). Έγκυρη σύμβαση εργασίας. 882.

β). Προσφορά από τον εργαζόμενο της εργασίας. 883.

γ). Δυνατότητα εκπλήρωσης της παροχής. 885.

δ). Μη αποδοχή της εργασίας από τον εργοδότη. 887.

2. Παύση της υπερημερίας. 887.

887α) Με την αποδοχή της εργασίας

887β) Με δήλωση του εργοδότη ότι αποσχέχεται τις υπηρεσίες του εργαζομένου

891γ) Με τη λύση της σύμβασης εργασίας

891δ) Με την περιέλευση του εργαζομένου σε αδυναμία προσφοράς

8923. Συνέπειες της υπερημερίας.

892α). Μισθοί υπερημερίας.

β). Αφαίρεση ωφέλειας. 893.

γ). Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης για μισθούς υπερημερίας. 898.

ΙΙI. Αδυναμία αποδοχής της εργασίας για λόγους που αφορούν τον ερ­γο­δότη. 902.

1. Ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης. 903.

9042. Διάκριση του κινδύνου λειτουργίας της εκμε­τάλ­λευσης από τον οι­κο­νομικό κίνδυνο

3. Η ρύθμιση της ΑΚ 656. 904.

9084. Η θεωρία των σφαιρών.

9125. Η κατανομή του μισθολογικούν κινδύνου με βάση γενικούς κανόνες του αστικού δικαίου

6. Αδυναμία αποδοχής που οφείλεται σε ανώτερη βία. 915.

7. Ο μισθολογικός κίνδυνος σε περίπτωση απεργίας. 918.

ΙV. Αδυναμία παροχής της εργασίας εξαιτίας κωλύματος από σπουδαίο λόγο. 928.

1. Η ρύθμιση των άρθρων 657 και 658 ΑΚ. 928.

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής. 930.

930α). Κώλυμα του εργαζομένου προς παροχή εργα­σίας οφειλόμενο σε σπουδαίο λόγο

β). Έλλειψη υπαιτιότητας του εργαζομένου. 931.

γ). Παροχή εργασίας πλέον του δεκαημέρου. 933.

3. Συνέπειες. 933.

935§ 21 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη

Ι. Γενικά. 935.

938ΙΙ. Νομική θεμελίωση.

ΙΙΙ. Διακρίσεις. 938.

IV. Συνέπειες παράβασης. 939.

V. Οι επιμέρους υποχρεώσεις. 940.

9401. Υποχρέωση προστασίας της ζωής και υγείας του εργαζομένου.

940α) Νομοθετικές βάσεις: Διατάξεις ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου

943β). Έννομες συνέπειες της παράβασης των υποχρεώσεων προστα­σίας.

2. Εργατικά ατυχήματα. 946.

α) Έννοια εργατικού ατυχήματος. 949.

β) Ευθύνη κατά τον νόμο 551/1915. 952.

γ) Η ευθύνη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ. 953.

955δ). Αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχι­κής οδύνης

965ε) Υποχρέωση αναγγελίας του εργατικού ατυχήματος.

965στ) Δικονομικά ζητήματα

9683. Υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου.

9754. Η προστασία προσωπικών δεδομένων του εργα­ζομένου ειδι­κό­­τερα.

977α). Νομοθετικό πλαίσιο.

979β). Προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων.

984γ). Διασφάλιση του δικαιώματος προστασίας προσωπικών δεδομένων από ανεξάρτητη αρχή - Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προ­σω­πι­κού Χαρακτήρα.

986δ) Έλεγχος των ηλεκτρονικών επικοινωνιών των εργαζομένων στο χώρο εργα­σίας

991ε) Έλεγχος τηλεφωνικών συνδιαλέξεων

993στ) Έλεγχος μέσω κλειστών συστημάτων τηλεόρασης

5. Υποχρέωση προστασίας των περιουσιακών αγα­θών του ερ­γα­ζο­­μένου. 996.

6. Υποχρέωση πληροφόρησης. 997.

7. Υποχρέωση χορήγησης άδειας αναψυχής. 998.

8. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των εργα­ζο­μένων. 998.

9. Υποχρέωση απασχόλησης του εργαζομένου. 999.

§ 22 Η προαγωγή του εργαζομένου. 1005.

Ι. Έννοια. 1006.

ΙΙ. Διακρίσεις. 1006.

ΙΙΙ. Θεμελίωση του δικαιώματος προαγωγής. 1006.

ΙV. Ο δικαστικός έλεγχος της παράλειψης προαγωγής. 1007.

1. Τα συμβούλια προαγωγών ως εργοδοτικά όργανα. 1007.

10082. Η νομοθετική βάση του δικαστικού ελέγχου.

α). Κανονισμοί συμβατικής ισχύος. 1008.

β). Κανονισμοί νομοθετικής ισχύος. 1010.

3. Η έκταση του δικαστικού ελέγχου. 1011.

V. Η κατά πλάσμα προαγωγή. 1012.

1015VI. Παραγραφή των αξιώσεων του παραλειφθέντος υπαλ­λήλου

VII. Άμυνα του εργοδότη. 1017.

VIII. Δικονομικά ζητήματα. 1019.

KEΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

§ 23 Τα χρονικά όρια εργασίας. 1021.

Ι. Γενικά. 1021.

1022ΙΙ. Ενωσιακό δίκαιο

10231. Οδηγία 2003/88.

1023α) Καθιέρωση ελάχιστων περιόδων ημερήσιας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης και μέγιστης εβδομαδιαίας εργασίας.

1026β) Δυνατότητα των κρατών μελών και/ή των κοινωνικών εταίρων να αποκλίνουν από το ρυθμιστικό πλαίσιο της οδηγίας ή να προ­βλέψουν ορισμένες εξαιρέσεις

2. Ο χρόνος εργασίας και η περίοδος ανάπαυσης ως έννοιες του ενωσιακού δικαίου. 1027.

3. Η ετοιμότητα παροχής εργασίας ως χρόνος εργασίας. 1032.

ΙΙΙ. Νόμιμο ωράριο. 1039.

1. Ο γενικός κανόνας. 1041.

2. Ειδικές ρυθμίσεις. 1042.

3. Παρεκκλίσεις. 1044.

10464. Εργαζόμενοι που δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί χρονικών ορί­ων εργασίας

ΙV. Ωράριο καθοριζόμενο με εθνικές γενικές συλλογικές συμ­βά­σεις ερ­γα­σίας. 1047.

1048V. Ωράριο καθοριζόμενο από τους λοιπούς παράγοντες δια­μόρφωσης των όρων εργασίας

1049VI. Κατανομή του ωραρίου στις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας - Εξαή­με­ρη και πενθήμερη απασχόληση

10491. Το πενθήμερο εργασίας: Έννοια - καθιέρωση.

2. Αποδοχές - ωρομίσθιο. 1052.

1053VII. Υπερβάσεις ωραρίου

10531. Υπερεργασία

1053α) Η θεσμοθετημένη υπερεργασία

1055β) Η απλή υπερεργασία

10572. Υπερωρία

1058α). Υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου - Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας

β). Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις Κυριακές και λοιπές αργίες. 1060.

1063γ). Νόμιμη υπερωριακή απασχόληση.

1065δ). Παράνομη υπερωριακή απασχόληση.

3. Το καταβαλλόμενο ωρομίθσιο ως βάση υπολογισμού των αμοι­βών και προσαυξήσεων υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης. 1067.

10714. Συμφωνίες ως προς την παροχή υπερωριακής εργασίας

5. Παραίτηση από την αξίωση υπερωριακής αμοιβής. 1073.

6. Συμφωνία κάλυψης των αξιώσεων από την παροχή υπερωριακής ερ­γα­σίας από τις μεγαλύτερες των νομίμων καταβαλλόμενες από­δοχές. 1073.

10757. Παραγραφή.

10758. Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης υπερωριακής αμοιβής

10769. Δικονομικά ζητήματα

1078VΙΙI. Η απα­σχόληση κατά την 6η ημέρα υπό καθεστώς πενθήμερης απα­σχόλησης

ΙΧ. Διευθέτηση χρόνου εργασίας. 1082.

1086§ 24 Η άδεια αναψυχής.

1086Ι. Έννοια, σκοπός και φύση της αξίωσης για άδεια αναψυχής.

1089ΙΙ. Το νομικό πλαίσιο.

10891. Ενωσιακό δίκαιο

10912. Εθνικό δίακιο

1092ΙΙΙ. Νομική φύση της αξίωσης.

1093ΙV. Προϋποθέσεις για τη γένεση της αξίωσης

10931. Σχέση εργασίας.

10942. Συμπλήρωση ορισμένου χρόνου υπηρεσίας.

10973. Συνεχής απασχόληση

1101V. Περιεχόμενο της αξίωσης.

11021. Η διάρκεια της άδειας αναψυχής.

11052. Χρηματικές παροχές που συνδέονται με την άδεια.

1105α). Αποδοχές άδειας.

1107β). Επίδομα άδειας.

1108VΙ. Η εκπλήρωση της υποχρέωσης.

11091. Ο χρόνος παροχής της άδειας.

11132. Ο τρόπος εκπλήρωσης της παροχής.

11153. Συνέπειες της μη εκπλήρωσης.

1118VΙI. Τύχη της άδειας σε περίπτωση λύσης της σύμβασης.

1119XΙII. Δικονομικά ζητήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1121§ 25 Τρόποι λύσης της σύμβασης εργασίας

1122I. Λύση με συμφωνία των μερών

1122II. Μονομερής λύση

1123ΙΙΙ. Λοιποί τρόποι

11231. Θάνατος του εργαζομένου

11232. Θάνατος του εργοδότη

11233. Σύγχυση

11234. Αυτοδίκαιη λύση

1125§ 26 Η καταγγελία

1125I. Έννοια και νομική φύση

1126ΙΙ. Νομική βάση

1126ΙΙΙ. Η δήλωση της καταγγελίας

11261. Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης

11282. Αναφορά του λόγου καταγγελίας

11283. Η «περιέλευση» της καταγγελίας στον αντισυμ­βαλλόμενο

1130IV. Προϋποθέσεις κύρους της καταγγελίας

1131V. Άκυρη και ανυπόστατη καταγγελία

1132VI. Αντιπροσώπευση στην καταγγελία

11331. Καταγγελία χωρίς επίδειξη πληρεξούσιου εγγράφου

11342. Καταγγελία χωρίς εξουσία αντιπροσώπευσης

1136VII. Ανάκληση καταγγελίας

1138VIΙI. Τακτική και έκτακτη καταγγελία

11381. Τακτική και έκτακτη καταγγελία

11412. Καταγγελία με προθεσμία ή χωρίς προθεσμία

11413. Καταγγελία υπό αίρεση

11434. Μερική καταγγελία

1145§ 27 Η γενική προστασία από την καταγγελία - Εισαγωγή

1149§ 28 Τυπικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας

1150Ι. Ν. 2112/1920, 3198/1955 και β.δ. 16/18.7.1920 - Προϋποθέσεις εφαρμογής

11511. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου

11522. Παροχή εξαρτημένης εργασίας κατά κύριο επάγγελμα

11533. Συμπλήρωση ενός ελαχίστου χρόνου αναμονής

1156ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις

11561. Έγγραφος τύπος

11582. Προθεσμίες προειδοποίησης

11623. Αποζημίωση

1162α). Σκοπός, λειιτουργία και νομική φύση της αποζημίωσης

1164β). Προϋποθέσεις χορήγησης

1164αα) Συμπλήρωση ελάχιστου χρόνου αναμονής

1164ββ) Καταγγελία σύμβασης εργασίας

1164γγ) Η μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας ως κα­ταγ­γελία της σύμβασης εργασίας

1168γ). Το ύψος της αποζημίωσης και ο τρόπος υπολογισμού της

1168αα) Διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατών

1172ββ) Διάρκεια απασχόλησης στο συγκεκριμένο εργοδότη

1173γγ) Τακτικές αποδοχές

1176δ) Νομοθετικοί περιορισμοί ως προς το ύψος της αποζημίωσης

1179ε) Aτομικές συμφωνίες ως προς την αποζημίωση και το ύψος της

1180στ) Χρόνος, τόπος και τρόπος καταβολής της αποζημίωσης

1183ζ). Συμψηφισμός, εκχώρηση και κατάσχεση της αξίωσης για την απο­ζημίωση

1183η) Συνέπειες μη καταβολής της αποζημίωσης

1187θ) Προθεσμία για την άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης

1189ι) Αναγκαστική εκτέλεση

11904. Η κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη του εργαζομένου

11905. Αναγγελία της καταγγελίας

1191ΙΙΙ. Απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης

11921. Καταγγελία ύστερα από υποβολή μήνυσης ή άσκηση ποινικής δί­ωξης κατά του εργαζομένου

1193α) Προϋποθέσεις απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής απο­ζημίωσης

1195β) Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος

1196γ) Αθώωση του εργαζομένου και συνέπειες αυτής στο κύρος της κα­ταγγελίας

1199δ) Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας

ε) Προθεσμία προσβολής του κύρους της καταγγελίας και άσκη­σης της αξίωσης για αποζημίωση 1201.

12012. Καταγγελία λόγω ανώτερης βίας

1203α) Περιστατικά ανώτερης βίας

1205β) Οριστική και ολική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης

12063. Καταγγελία λόγω αντισυμβατικής συμπεριφοράς του εργα­ζο­μέ­νου που στοχεύει στην πρόκληση της απόλυ­σής του

1208§ 29 Ουσιαστικοί περιορισμοί της καταγγελίας

1208I. Περιορισμοί βάσει της ΑΚ 281 - Η καταχρηστική απόλυση

12091. Η κακόβουλη καταγγελία

12122. Η αντικειμενικά αδικαιολόγητη καταγγελία

12163. Η απόλυση ως ultima ratio

12214. Η συνταγματικά επιβαλλόμενη προστασία από την απόλυση και η πραγμάτωση της μέσω της ΑΚ 281

12275. Η καταχρηστική απόλυση στην νομολογία του Αρείου Πάγου

12336. Η προστασία από την απόλυση στο ευρωπαϊκό εργατικό δίκαιο

1233α) Άρθρο 30 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.

1237β) Άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη

12417. Το βάρος απόδειξης στις διαφορές για το κύρος της καταγγελίας

1249ΙΙ. Νόμιμοι λόγοι απόλυσης

12491. Ατομικοί λόγοι

1256α) Κλονισμός της εμπιστοσύνης ως λόγος καταγγελίας

1258β) Πιέσεις τρίτων προς τον εργοδότη ως λόγος καταγγελίας

12622. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι

1264α) Έννοια οικονομικοτεχνικών λόγων - Η καταγγελία ως συνέ­πεια επι­χειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη

1266β) Ο δικαστικός έλεγχος των επιχειρηματικών αποφάσεων του εργο­δότη

1269γ) Ο δικαστικός έλεγχος της καταγγελίας

1273αα) Δυνατότητα αποφυγής της απόλυσης με τη λήψη άλλων ηπιό­­τερων μέτρων - Η μετάθεση προηγείται της απόλυσης

1276ββ) Δυνατότητα απασχόλησης στην ίδια ή σε άλλη θέση εργα­σίας με διαφο­ρετικούς (δυσμενέστερους) όρους εργα­σίας - Η τρο­πο­ποιη­τική καταγγελία προηγείται της απόλυσης.

1279γγ) Η τροποποιητική καταγγελία ως ηπιότερο μέτρο

1282δδ) Η τροποποιητική καταγγελία για οικονομικοτεχνικούς λόγους

1282(α) Το αντικείμενο και η έκταση του δικαστικού ελέγχου της τροποποιητικής καταγγελίας

1286(β) Αποδοχή των προτεινόμενων όρων εργασίας με επιφύλαξη

1288εε) Δυνατότητα απασχόλησης σε άλλες επιχειρήσεις του ομίλου

1294στστ). Μέτρα νομοθετικά προβλεπόμενα για την αποφυγή απο­λύ­σεων

1294(α) Εκ περιτροπής εργασίας

1300(β) Διαθεσιμότητα

13033. Η ορθή επιλογή του απολυτέου

α) Ο κύκλος των προσώπων, μεταξύ των οποίων θα χωρήσει η επι­λογή του απολυτέου 1306.

1309β) Τα κρίσιμα για την επιλογή κριτήρια και η βαρύτητά τους

1309αα) Απόδοση

1310ββ) Αρχαιότητα

1311γγ) Ηλικία

1317δδ) Υποχρεώσεις διατροφής

1317εε) Πληροφόρηση των κρίσιμων για την επιλογή στοιχείων και αξιολογησή του

1318γ) Δικονομικά ζητήματα

1319IV. Oυσιαστικοί περιορισμοί βάσει ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων

13191. Νομοθετικές απαγορεύσεις της καταγγελίας

13212. Καταγγελία λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης

1326V. Περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας βάσει συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας - Η μονιμότητα και η κατάργησή της με νομοθετική ρύθμιση

1335§ 30 Συνέπειες άκυρης απόλυσης

1335I. Σχετική ακυρότητα - Παραίτηση από το δικαίωμα προσβολής του κύρους της απόλυσης

1337II. Προθεσμία προσβολής του κύρους της απόλυσης

1342III. Μισθοί υπερημερίας

1343IV. Αξίωση επαναπασχόλησης

1344V. Aξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης

1345VI. Δικονομικά ζητήματα

13451. Στοιχεία αγωγής - Μεταβολή ιστορικής βάσης

13462. Άμυνα εναγόμενου εργοδότη

1346α) Άρνηση της αγωγής

1348β) Ενστάσεις

1350γ) Τρόπος προβολής των ενστάσεων

13523. Προληπτική δικαστική προστασία

13534. Δεδικασμένο

13535. Προσωρινή έννομη προστασία

1363§ 31 Oμαδικές απολύσεις

1363Ι. Προστασία μέσω διαδικασίας

13641. H ενωσιακή ρύθμιση

13672. Η εθνική ρύθμιση

1371ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής

1. Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτο­μα.

13712. Εξαιρέσεις από το πεδίιο εφαρμογής

13723. Εφαρμογή του ν. 1387/1983 σε περίπτωση οριστικής διακοπής της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης

1373ΙΙΙ. Έννοια ομαδικών απολύσεων

13731. Κριτήρια προσδιορισμού

13752. Η έννοια του «εργαζομένου»

13763. Έννοια απόλυσης

13804. Επιχείρηση και εκμετάλλευση

13855. Υπολογισμός αριθμού απασχολουμένων

1387ΙV. Η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων

13871. Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης με τους εκπρο­σώ­πους των εργαζομένων

13922. Συμφωνία για τις απολύσεις

13943. Διοικητική παρέμβαση

1396V. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για τις ομαδικές απολύσεις

1401§ 32 Η ειδική προστασία από την απόλυση

1401Ι. Συνδικαλιστικά στελέχη

14021. Σκοπός της προστασίας

14032. Προστατευόμενα πρόσωπα

1403α) Μέλη διοίκησης συνδικαλιστικής οργάνωσης

1404β) Ιδρυτικά μέλη

1405γ) Λοιπά προστατευόμενα πρόσωπα

14063. Διάρκεια προστασίας

14074. Προϋποθέσεις προστασίας

1407α) Σύμβαση εργασίας

1409β). Συμπλήρωση του προβλεπόμενου από τη γενική νομοθεσία ελά­χιστου χρόνου απασχόλησης στην επιχείρηση

1409γ) Καταγγελία σύμβασης εργασίας

1410δ). Δυνατότητα απασχόλησης του συνδικαλιστικού στελέχους

1411αα) Η επιχείρηση ή εκμετάλλευση στην οποία απασχολείται το συνδικαλιστικό στέλεχος διακό­πτουν οριστικά και πλή­ρως την λειτουργία τους

1414ββ) Όταν το συνδικαλιστικό στέλεχος περιέρχεται σε διαρκή αδυ­ναμία (έστω και από ενέργειες τρίτου) να εκτελέσει την εργα­σία του στον τόπο εργασίας

1415ε) Γνώση της συνδικαλιστικής ιδιότητας από τον εργοδότη

14155. Περιεχόμενο της ειδικής προστασίας

1416α) Λόγοι καταγγελίας

1419β) Διαπίστωση του νόμιμου λόγου καταγγελίας από την Επι­τρο­πή Προστασίας των Συνδικαλιστικών Στελε­χών

14216. Σχέση της ειδικής προστασίας του ν.1264/1982 με τη γενική προ­στα­σία από την απόλυση

14237. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για την απόλυση συν­δι­καλιστικών στελεχών

14238. Καταχρηστική επίκληση της ειδικής προστασίας

1426ΙΙ. Εργαζόμενες γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και λοχείας

1432ΙΙΙ. Στρατευμένοι μισθωτοί

1434IV. Άτομα με ειδικές ανάγκες

1437§ 33 Καταγγελία σύμβασης εργασίας από τον εργαζόμενο

1437Ι. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου

1439ΙΙ. Η αποχή από την εργασία ως σιωπηρή καταγγελία

14411. Αποχή λόγω ασθένειας

14432. Αποχή για άλλη, εκτός από την ασθένεια, αιτία

1445ΙΙΙ. Αποχώρηση ή απόλυση λόγω συνταξιοδότησης

1451ΙV. Aποχώρηση με τη συγκατάθεση του εργοδότη (άρθρ. 8 εδ. α΄ ν. 3198/1955).

1456§ 34 Η έκτακτη καταγγελία της σύμβασης εργασίας

1456Ι. Δικαιολογητικός λόγος και λειτουργία της έκτακτης καταγγελίας

1458ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής της ΑΚ

1460ΙΙΙ. Περιορισμός και διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

14601. Αποκλεισμός ή περιορισμός του δικαιώματος έκτακτης καταγγε­λίας

1460α) Συμβατικοί περιορισμοί

1466β) Νομοθετικοί περιορισμοί

14692. Διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

1471IV. Ο σπουδαίος λόγος ως προϋπόθεση του κύρους της έκτακτης καταγγελίας.

14711. Βασικά εννοιολογικά στοιχεία

14762. Η συγκεκριμενοποίηση της έννοιας του σπουδαίου λόγου

1476α) Στάθμιση συμφερόντων

1478β) Κατευθυντήριες γραμμές για τη συγκεκριμοποίηση του σπου­δαίου λόγου

1480αα) Αρχή της αναλογικότητας

1484ββ) Αρχή της ίσης μεταχείρισης

1486γγ) Η υπολειπόμενη διάρκεια της σύμβασης

1488γ) Η στάθμιση σε περίπτωση συνδρομής περισσότερων λόγων κα­ταγ­γελίας

1488αα) Μεμονωμένη και συνολική εκτίμηση

1488ββ) Συνεκτίμηση λόγων που αποσβέσθηκαν ή ατόνησαν

1489V. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του ερ­γοδότη

14901. Παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων του εργαζομένου

1491α) Ουσιώδεις παραβάσεις

1496β) Σχέση πειθαρχικών ποινών και καταγγελίας

14992. Καταγγελία λόγω υποψίας

15033. «Εξαναγκασμένη» καταγγελία

15034. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι

1515VI. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του εργαζομένου

1515VIΙ. H άσκηση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

15151. Δήλωση καταγγελίας

15162. Τήρηση προθεσμίας

15163. Αναφορά του σπουδαίου λόγου

15184. Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος

1520VIII. Συνέπειες καταγγελίας

15201. Άκυρη καταγγελία

15212. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 673 ΑΚ

15233. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 674 ΑΚ

1524ΙΧ. Δικονομικά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 35 Μεταβίβαση επιχείρησης και συνέπειες για τις εργασια­κές σχέσεις. 1526.

I. Οι ρυθμίσεις του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου για την προ­στα­σία των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης. 1526.

15261. Η ενωσιακή νομοθεσία

2. Η εθνική νομοθεσία. 1528.

α). Ο νομολογιακά διαμορφωμένος κανόνας της αυτοδίκαιης με­τα­βί­βασης των εργασιακών σχέσεων με διατήρηση αμε­τά­βλητων των όρων εργασίας. 1528.

1530β). Π.Δ. 178/2002.

15323. Μεταβίβαση επιχειρήσεων στο πλαίσιο πτώχευσης ή ανάλογων δια­δικασιών αφερεγγυότητας.

1535ΙΙ. Αναγκαστικό δίκαιο.

ΙΙΙ. Μεταβίβαση επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους. 1536.

15391. Η μεταβιβαζόμενη μονάδα ως οικονομική οντότητα

15422. Το τμήμα εγκατάστασης ως οικονομική οντότητα

3. Μεταβίβαση οικονομικής οντότητας, η οποία διατηρεί την ταυτότητά της. 1545.

α). Διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης οικονομικής οντότητας και υπό τον νέο φορέα της. 1546.

β). Τα κρίσιμα κριτήρια. 1546.

γ). Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων. 1549.

1552δ). Αντιπρόσληψη ενός σημαντικού μέρους του προσωπικού.

1556ε). Συνέχιση ίδιας ή παρόμοιας δραστηριότητας.

στ) Διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης. 1559.

3. Μεταβολή του φορέα της μονάδας. 1560.

4. Οι βασικές θέσεις του ΔΕΚ. 1563.

1568ΙΙΙ. Συνέπειες μεταβίβασης επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους.

1. Μεταβίβαση εργασιακών σχέσεων. 1568.

1568α). Υπεισέλευση του διαδόχου και νέου εργοδότη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις από τη σχέση εργα­σίας

β). Δικαίωμα εναντίωσης του εργαζομένου. 1577.

15812. Διατήρηση της ισχύος των όρων συλλογικών συμ­βά­σεων εργα­σίας και κανονισμών εργασίας.

1581α) Πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4§ 2 του Π.Δ. 178/2001

1583β) Η κατ’ εφαρμογή του άρθρου 4 παρ. 2 έκταση της δέσμευσης του διαδόχου ως προς τα πρόσωπα και το αντικείμενο

1584γ) Δέσμευση μέχρι τη λήξη της ΣΣΕ ή την έναρξη ισχύος ή εφαρμογής άλλης ΣΣΕ

1591δ) Συμβατικές ρήτρες παραπομπής σε ΣΣΕ

1592ε) Υποχρέωση τήρησης του κανονισμού εργασίας

15943. Δικαιώματα εργαζομένου από συστήματα επαγγελ­ματικής ή δι­επαγ­γελ­ματικής ασφάλισης

4. Προστασία των εκπροσώπων των εργαζομένων. 1595.

IV. Απόλυση λόγω της μεταβίβασης. 1597.

15981. Η απαγόρευση απόλυσης του άρθρου 5 § 1 του Π.Δ. 178/2002 - Σκοπός της ρύθμισης.

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής. 1599.

α). Aπολύσεις πριν από τη μεταβίβαση. 1601.

1603β) Απολύσεις, μετά τη μεταβίβαση της επιχείρησης, από τον νέο φορέα της.

16043. Συνέπειες παράβασης της απαγόρευσης.

16054. Βάρος απόδειξης

1605V. Καταγγελία λόγω μεταβολής των όρων εργασίας.

VI. Eυθύνη προηγούμενου και νέου εργοδότη. 1607.

1607VII. Παρέμβαση των εκπροσώπων των εργαζομένων στη δια­δικασία της μεταβίβασης επιχείρησης - Υπο­χρέωση πλη­ροφόρησης και διαβού­λευσης.

1609VΙΙI. Δικονομικά

1611ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ