Ο σύγχρονος κόσμος είναι μετα-χριστιανικός και μάλιστα η Ευρώπη. Εμείς δεν είμαστε (?) διότι ψυχολογικά δεν είμαστε σύγχρονος κόσμος αλλά μάλλον παραδοσιακός, προνεωτερικός κόσμος. Αν κανείς δεν έχει μυωπικό βλέμμα και βλέπει τα πράγματα σε βάθος χρόνου, δεν θα πρέπει να ανησυχεί. Τώρα είναι ο καιρός του επανευαγγελισμού της Ευρώπης και του Κόσμου. Η εκκλησία είναι πάλι στην αρχή της. Και είναι στα καλύτερά της, ακριβώς γι’ αυτό. Γιατί έγινε κοινωνικά tabula rasa και καλείται να ξεκινήσει από την αρχή. Είναι ευκαιρία και αφορμή για να επιστρέψουμε στις πρωτοχριστιανικές ρίζες μας και στην πρωτοχριστιανική εκκλησία. Ο κίνδυνος βρίσκεται αντίθετα στις στατικές, τις παλαιού τύπου κοινωνίες όπου όλοι είναι βαφτισμένοι και κανείς δεν είναι χριστιανός. Με λίγα λόγια καλούμαστε σε επιστροφή στον προ-κωνσταντίνειο χριστιανισμό. Η societas christiana πέθανε ανεπιστρεπτί (όχι βέβαια ακόμα σε χώρες σαν την Ελλάδα). Ανήκει σε προγενέστερη φάση της εκκλησίας και του χριστιανισμού (δόξα τω Θεώ). Τώρα πια η εκκλησία βασίζεται μέσα στον κάθε πιστό, όχι στην κάθε κοινωνία! Και οι πιστοί καλούνται ο καθένας να εσωτερικεύσουν την εκκλησία. Και ο καθένας, με εσωτερικευμένη την εκκλησία να είναι διατεταγμένος με τους άλλους γύρω από τον Χριστό. Ίσως είναι θέλημα Θεού να ξεχωρίσουμε όχι μόνο από τον Καίσαρα (πολιτεία), αλλά και από τη Μάζα (κοινωνία). Χοντρικά, η εκκλησιαστική φάση 4ος-20ός αι. έκλεισε.  Γυρίζουμε πάλι στη φάση 1ος-3ος αι. Κοινωνικά η εκκλησία είναι λοιπόν σήμερα … μετα-χριστιανική (αλλά όχι μετα-χριστοειδής !). Το ίδιο και η εκκλησιολογία που έχετε στα χέρια σας. Είναι μια μετα-χριστιανική εκκλησιολογία.