Τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα των καθυστερήσεων τέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης και μία σειρά νομοθετημάτων, από το έτος 2008 και μετά, προχώρησαν σε δραστικές παρεμβάσεις, δικονομικού ως επί το πλείστον χαρακτήρα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο με εμφατικό τρόπο επεσήμανε το Δικαστήριο του Στρασβούργου στην υπόθεση Αθανασίου κατά Ελλάδος το 2010, η δε Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέδεσε άμεσα με το επενδυτικό περιβάλλον. Τα μέτρα που υιοθετήθηκαν είχαν ομολογουμένως θεαματικά αποτελέσματα και οδήγησαν, όπως ήταν αναμενόμενο, στην έξοδό μας από τη σχετική επιτήρηση της Επιτροπής Υπουργών, τον Δεκέμβριο του 2015.
Στο θετικό αυτό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε, όπου δεν απαιτούνται πλέον άλλα επείγοντα μέτρα (ορισμένα μάλιστα ήδη βελτιώθηκαν με τον ν. 4446/2016), η Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, ως η μόνη επιτελική μονάδα σε ολόκληρο το δικαστικό μας σύστημα, καλείται, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, να επιχειρήσει ένα επόμενο βήμα, επιλέγοντας τη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη Διοικητική Δικαιοσύνη μέσα από ορισμένες βασικές δράσεις θεσμικού χαρακτήρα, πολλές από τις οποίες έχει ήδη δρομολογήσει, καίτοι δεν είναι εξοπλισμένη προς τούτο με τα κατάλληλα και αναγκαία μέσα. Στόχος μας, δεν είναι η αντιμετώπιση μόνον της παθογένειας των καθυστερήσεων και δη με τρόπο οιονεί μονοσήμαντο, συμπιέζοντας άλλους δείκτες με βάση τους οποίους ακτινογραφείται ποιοτικά ένα δικαστικό σύστημα, αλλά η αναζήτηση και θεραπεία των αιτίων, τόσο εξωτερικών, που αυξάνουν την εισροή υποθέσεων, όσο και, κυρίως, εσωτερικών, που παρεμποδίζουν την ομαλή εκροή τους, τα οποία διαχρονικά την προκαλούν, ταυτόχρονα με πολλές άλλες δυσλειτουργίες. Τελική επιδίωξη, η συνολική βελτίωση της λειτουργικότηταςτης ελληνικής διοικητικής δικαιοσύνης, η οποία χαρακτηρίζεται, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, από «δομικά» προβλήματα, ώστε να ανταποκρίνεται άμεσα και με επάρκεια στα σύγχρονα προτάγματα και στις προσδοκίες των πολιτών.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ .......................................................................... v
Εισαγωγικό σημείωμα ...................................................... 1
Δράση 1η
Διαμόρφωση ολοκληρωμένης πρότασης για τις αναθεωρητέες διατάξεις του Συντάγματος που αφορούν τη διοικητική δικαιοσύνη .............................................................. 5
Δράση 2η
Αναδιάρθρωση της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων και μετεξέλιξή της σε ουσιαστική επιτελική μονάδα εντός της διοικητικής δικαιοσύνης 11
Δράση 3η
Συνεργασία με τις άλλες κρατικές εξουσίες, με στόχο, αφενός τον περιορισμό στην εισροή υποθέσεων και την εν γένει στήριξη της ομαλής λειτουργίας της διοικητικής δικαιοσύνης, αφετέρου την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και τη διευκόλυνση στην παραγωγή του διοικητικού έργου ........ 15
Δράση 4η
Αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη για τα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια. Αξιοποίηση της τηλεσυνεδρίασης για τις μεταβατικές, ιδίως νησιωτικές έδρες και την καλύτερη εξυπηρέτηση των τοπικών κοινωνιών 19
Σελ.
Δράση 5η
Κάλυψη υφιστάμενων κενών οργανικών θέσεων δικαστικών υπαλλήλων με εξειδικευμένο προσωπικό. Σχέση αναλογίας προς τους υπηρετούντες δικαστικούς λειτουργούς .... 23
Δράση 6η
Διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου για τις θέσεις «Διοίκησης» στα δικαστήρια. Κανόνες ορθολογικής διαχείρισης της ροής των υποθέσεων ............................................................. 33
Δράση 7η
Εμπέδωση των αρχών της αξιοκρατίας και της ίσης μεταχείρισης στο εσωτερικό της διοικητικής δικαιοσύνης. Σύνταξη Κώδικα Δεοντολογίας Δικαστικών Λειτουργών ........... 41
Δράση 8η
Ενίσχυση του θεσμού της επιμόρφωσης των δικαστικών λειτουργών και καθιέρωση κινήτρων για την ευρύτερη συμμετοχή τους ...................................................................... 49
Δράση 9η
Σύγκλιση και τελικώς ενοποίηση των δικονομικών ρυθμίσεων, με στόχο μία ενιαία διοικητική δικονομία, στη λογική της απλοποίησης, της σαφήνειας και της ασφάλειας ................. 53
Δράση 10η
Πλήρης ανάπτυξη του Πληροφοριακού Συστήματος «Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για τη Διοικητική Δικαιοσύνη - Ο.Σ.Δ.Δ.Υ. Δ.Δ.». Ανωνυμοποίηση αποφάσεων, οριοθέτηση και οργάνωση της δικαστικής εποπτείας επί πράξεων επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 και ψηφιοποίηση μητρώων δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων 57
Σελ.
Δράση 11η
Αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ληφθεί για την επιτάχυνση στην απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης και αναζήτηση εναλλακτικών, ηπιότερων τρόπων επιτάχυνσης του συστήματος, πρωτίστως μέσα από τη βελτίωση της λειτουργικότητάς του .............................................................. 62
Δράση 12η
Επικοινωνία της δικαιοσύνης με τους πολίτες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ενημέρωση και μετρήσεις ικανοποίησης των χρηστών του δικαστικού συστήματος ............ 71
ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ 77