Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει τις εισηγήσεις, αλλά και συνοπτικά πρακτικά των συζητήσεων, ειδικής ημερίδας που διοργάνωσε ο Συνήγορος του Πολίτη για τη ρητορική μίσους, το μισαλλόδοξο, ρατσιστικό λόγο και τις διακρίσεις στα μέσα του 2016. Έρχεται, έτσι, να συμπληρώσει την έρευνα της ειδικής έκθεσης του 2013 για την ρατσιστική βία, φέρνοντας στο επίκεντρο της προβληματικής την εκφορά του δημόσιου λόγου, ως παράγοντα που τροφοδοτεί κοινωνικά στερεότυπα, φαινόμενα διακρίσεων και αποκλεισμού, ακόμη και περιστατικά βίας.
Η έκδοση διαρθρώνεται σε τρεις βασικές θεματικές ενότητες, φιλοδοξώντας να αναδείξει την προβληματική, τα διλήμματα και τις συγκρούσεις σε αξιακό επίπεδο: ποιος ο ενδεδειγμένος τρόπος για την αντιμετώπιση του μισαλλόδοξου λόγου; Περαιτέρω έμφαση στη ποινικοποίηση ή προτίμηση αναλογικότερων μέτρων και μέσων; Ποια η έννοια της ελευθερίας της έκφρασης σε μία δημοκρατική, φιλελεύθερη πολιτεία και κοινωνία και ποιά τα ανεκτά, αποδεκτά περιθώρια περιορισμού της; Πώς μπορεί να διαμορφωθεί μία συνολική, συνεκτική προσέγγιση περιορισμού, εξάλειψης της ρητορικής μίσους; πώς καταπολεμάται η ανοχή της πολιτείας και των παραγόντων της σε παρόμοια φαινόμενα, ανοχή που όχι απλώς απηχεί στέρεες κοινωνικές προκαταλήψεις αλλά τις διαιωνίζει και μάλιστα στην πιο επιθετική μισαλλόδοξη έκφρασή τους; Μερικά, μόνο, από τα ερωτήματα που διατρέχουν τις εισηγήσεις και τον διάλογο της ημερίδας που παρουσιάζει η παρούσα έκδοση.
Πρόλογος
Πρώτη Ενότητα
Το θεσμικό πλαίσιο: Ρητορική Μίσους και ελευθερία του λόγου
13Εισαγωγή
Αθανάσιος Χουλιάρας
17Η ποινικοποίηση του μισαλλόδοξου λόγου στο φιλελεύθερο και δημοκρατικό κράτος δικαίου: Η ελληνική περίπτωση
Στέφανος Σταύρος
45Η συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης στη διαμόρφωση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου
Νικόλαος Χαμτζούδης
59Η νομολογία του ΕΔΔΑ για τη ρητορική μίσους, ιδίως λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού
Ανδρέας Τάκης
79Προσφυγική κρίση και ρητορική μίσους: Ποινές η επιχειρήματα;
Παρέμβαση
Barbara John
89Hate speech and discrimination: Challenges for the Equal Treatment Authorities
93Συζήτηση
Δεύτερη Ενότητα
Ρατσιστικός λόγος και ΜΜΕ
101Εισαγωγή
Γιάννης Μπούτσελης
105Ρατσιστικός λόγος στα μέσα ενημέρωσης: Μια ελληνική εκδοχή της κοινοτοπίας του κακού
Χριστίνα Πάντζου
117Η απενοχοποίηση του ρατσιστικού λόγου στα ΜΜΕ
Ελευθερία Κουμάντου
131Τα ευρήματα έρευνας για τη δεοντολογία των ΜΜΕ
Marco Buemi
137Preventing, Redressing and Inhibiting Hate Speech in Social Media: The Project PRISM
Παρέμβαση
151Πάσχος Μανδραβέλης
155Συζήτηση
Τρίτη Ενότητα
Δράση στην κοινωνία: Ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων
και των Ανεξάρτητων Αρχών
169Εισαγωγή
Βασίλης Καρύδης, Καλλιόπη Λυκοβαρδή
173Ρητορική μίσους, διακρίσεις και προκλήσεις στο πραγματικό κοινωνικό πεδίο
Τίνα Σταυρινάκη
187Το δίκτυο καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής βίας και οι δράσεις του.
Θανάσης Θεοφιλόπουλος
193Καταγράφοντας την ομοφοβική/τρανσφοβική βία: Δεδομένα και προτάσεις
Etilda Gjonaj-Saliu
231The role and practices of the Albanian Ombudsman regarding «hate speech»
Zekeriya Aslan
237The Turkish Ombudsman on the issue of refugees and xenophobia
247Συζήτηση
Παράρτημα
251Χαιρετισμοί - Τοποθετήσεις