Η παρούσα έκτη έκδοση καλύπτει την πρόσφατη νομοθετική δραστηριότητα στο χώρο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Ταυτόχρονα συμπεριλαμβάνει τις αναγκαίες γνώσεις του δικαίου ιθαγενείας, καθιστώντας το βιβλίο πλήρη και ενημερωμένο οδηγό του εν στενή και εν ευρεία εννοία ιδιωτικού διεθνούς δικαίου που ισχύει στην Ελλάδα. Η συνεχής προσθήκη νέων διατάξεων, κυρίως μέσω των ευρωπαϊκών κανονισμών που ρυθμίζουν θέματα διεθνούς δικαιοδοσίας, εφαρμοστέου δικαίου και αναγνωρίσεως/εκτελέσεως αποφάσεων, επιβάλλει στον αναγνώστη να επιβεβαιώσει τυχόν μεταγενέστερες αλλαγές. Επί πλέον, η ανάλυση όλων των κανονισμών ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, εκτός του ότι αποτελεί έργο σισύφειο, θα απαιτούσε σε κάθε περίπτωση πολύτομη έκδοση. Για τον λόγο αυτόν, επικεντρωθήκαμε σε εκείνους που είναι οι σημαντικότεροι για τη νομική πράξη, δηλαδή στους Κανονισμούς Βρυξέλλες Ια, Βρυξέλλες ΙΙα, Ρώμη Ι και Ρώμη ΙΙ, με πρωταρχική επιδίωξη την αναφορά των βασικότερων ρυθμίσεών τους. Πρόκειται για νομοθετήματα που ισχύουν επίσης και στην άλλη ελληνόφωνη χώρα της Ευρώπης, την Κύπρο.
Κύριο μέλημα είναι η ανάδειξη της μεθόδου, που πρέπει να χρησιμοποιείται για να εξευρεθεί, μεταξύ των περισσοτέρων διατάξεων που είναι επιδεκτικές εφαρμογής, ο κανόνας που είναι κατά περίπτωση εφαρμοστέος. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εκτεταμένη ανάλυση της διατάξεως που προέρχεται από τον εθνικό νομοθέτη, μολονότι το πεδίο της έχει σημαντικά περισταλεί, οφείλεται στο ότι καθιστά ευκολότερη την κατανόηση του μηχανισμού σκέψης που πρέπει να ακολουθηθεί. Επίσης η ανάγκη σαφήνειας οδήγησε σε άλλες περιπτώσεις να προτιμηθεί η ανάπτυξη στο ίδιο κεφάλαιο ζητημάτων σχετικών με το εφαρμοστέο δίκαιο μαζί με τα δικονομικά ζητήματα (π.χ. για τους Κανονισμούς 650/2012, 2016/1103 και 2016/1104). Οι ατέλειες στην κατηγοριοποίηση των κανονισμών απορρέουν από τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται με αυτούς η κωδικοποίηση του ευρωπαϊκού ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................................................................................................... XXV
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.................................................................................................................... XXIX
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ........................................................................ XXXI
ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ.............................................................................. XXXIII
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: EΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................................................................... 3
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................................... 3
1.... Υπόθεση εργασίας....................................................................................................................... 3
2.... Το πρόβλημα................................................................................................................................ 3
3.... Φροντιστηριακό υλικό.................................................................................................................. 6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ....................................... 7
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................................... 7
1.... Υποθέσεις εργασίας..................................................................................................................... 7
2.... Ο όρος «ιδιωτικό διεθνές δίκαιο».................................................................................................. 7
3.... Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο «stricto sensu» και «lato sensu»................................................................. 8
4.... Συγγενείς κλάδοι.......................................................................................................................... 9
5.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ............................................................................................. 14
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 14
1.... Από την αρχαιότητα μέχρι την Αναγέννηση................................................................................ 14
2.... Ολλανδική σχολή....................................................................................................................... 15
3.... Story........................................................................................................................................... 15
4.... Savigny...................................................................................................................................... 15
5.... Mancini...................................................................................................................................... 16
6.... Νεότεροι χρόνοι........................................................................................................................ 16
7.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ...................................... 18
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 18
1.... Νόμος, έθιμο, νομολογία........................................................................................................... 18
2.... Κενά του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου......................................................................................... 19
3.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 19
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ (Ή με πόσους τρόπους μπορεί να επιλυθεί μια διαφορά ιδιωτικού διεθνούς δικαίου)........................................................................................................ 21
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 21
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 21
2.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 21
3.... Κανόνες συνδέσεως.................................................................................................................... 22
4.... Ουσιαστικοί κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου....................................................................... 23
5.... Κανόνες αμέσου εφαρμογής....................................................................................................... 23
6.... Η μέθοδος της αναγνώρισης....................................................................................................... 24
7.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 25
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΣΥΝΔΕΣΕΩΣ....................................................................... 28
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 28
1.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 28
2.... Κανόνες ουσιαστικού δικαίου και κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Κανόνες συνδέσεως....... 29
3.... Στοιχεία του κανόνα συνδέσεως................................................................................................. 29
i... Συνδετέα έννοια.................................................................................................................... 29
ii.. Συνδετική έννοια ή σύνδεσμος.............................................................................................. 30
iii. Εφαρμοστέο δίκαιο............................................................................................................... 32
4.... Μονομερείς και πολυμερείς κανόνες συνδέσεως......................................................................... 32
5.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ............................................................................ 34
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 34
1.... Η μέθοδος της «αναγνώρισης».................................................................................................... 34
2.... Η διαφορά της «αναγνώρισης» από τον κλασικό κανόνα συνδέσεως ή συγκρούσεως................... 38
3.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 38
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ 39
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 39
1.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 39
2.... Αρχή της πολυμέρειας των κανόνων συνδέσεως......................................................................... 39
3.... Αρχή του ενός δικαίου............................................................................................................... 40
4.... Αρχή του δικαίου ιθαγενείας...................................................................................................... 40
5.... Ζητήματα ιθαγενείας.................................................................................................................. 41
6.... Κατοικία και συνήθης διαμονή.................................................................................................... 43
7.... Αρχή της δεκτικότητας διεθνοποιήσεως των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου...................... 44
8.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 44
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ................................................................... 45
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 45
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 45
2.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 45
3.... Μεταβολή στον κανόνα συνδέσεως του forum............................................................................ 46
4.... Μεταβολή του εφαρμοστέου αλλοδαπού δικαίου....................................................................... 47
5.... Μεταβλητές συγκρούσεις............................................................................................................ 47
6.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 48
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΤΟΠΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ................................ 50
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................................................. 50
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 50
2.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 51
3.... Το πεδίο εφαρμογής τον μουσουλμανικού δικαίου στην Ελλάδα................................................. 53
4.... Η δικαιοδοτική αρμοδιότητα του Μουφτή................................................................................... 54
5.... Ο Μουφτής ως ιεροδίκης............................................................................................................ 54
6.... Η επικύρωση των αποφάσεων του Μουφτή από τα αρμόδια πολιτικά δικαστήρια....................... 55
7.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 56
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ.................................................................................. 58
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 58
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 58
2.... Το πρόβλημα και η σημασία του νομικού χαρακτηρισμού στο ιδιωτικό διεθνές δίκαιο................ 58
3.... Παραδείγματα............................................................................................................................ 60
4.... Ιστορικό τον προβλήματος. Υπόθεση Bartholo............................................................................ 62
5.... Προσδιορισμός του δικαίου βάσει του οποίου θα γίνει ο νομικός χαρακτηρισμός....................... 63
6.... Η θεωρία της lex fori.................................................................................................................. 63
7.... Η θεωρία της lex causae............................................................................................................. 64
8.... Ο «συγκριτικός» νομικός χαρακτηρισμός..................................................................................... 65
9.... Η λύση που πρέπει να ακολουθηθεί........................................................................................... 66
10.. Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 67
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Η ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ...................................................................................................... 70
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 70
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 70
2.... Το πρόβλημα της παραπομπής.................................................................................................... 70
3.... Γενεσιουργός αιτία του προβλήματος......................................................................................... 71
4.... Τύποι παραπομπής..................................................................................................................... 71
5.... Επιχειρήματα υπέρ και κατά της παραπομπής............................................................................. 72
6.... Η απαγόρευση της παραπομπής στο ελληνικό δίκαιο.................................................................. 73
7.... Εξαιρέσεις.................................................................................................................................. 74
α). Εξαιρέσεις προερχόμενες από κυρωθείσες διεθνείς συμβάσεις.............................................. 74
β). Το άρθρο 34 του Kανονισμού 650/2012 που αφορά στις κληρονομικές σχέσεις..................... 75
8.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 76
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ....................................................................... 77
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 77
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 77
2.... Εισαγωγικά................................................................................................................................. 77
3.... Παλαιότερη αντιμετώπιση τον προβλήματος............................................................................... 78
4.... Η λύση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας................................................................................... 79
5.... Αδυναμία πληροφόρησης του ξένου δικαίου.............................................................................. 81
6.... Αναιρετικός έλεγχος................................................................................................................... 82
7.... Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 83
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: Η ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ.................................................................. 86
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 86
1.... Υπόθεση εργασίας..................................................................................................................... 86
2.... Το πρόβλημα. Παραδείγματα...................................................................................................... 87
3.... Ιστορικά. Ορολογία.................................................................................................................... 87
4.... Η έννοια του άρθρου 33 ΑΚ. Χαρακτηριστικά της δημόσιας τάξης στο ελληνικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο 88
α.. Εξαιρετικός χαρακτήρας......................................................................................................... 89
β.. Αοριστία............................................................................................................................... 89
γ.. Ελαστικότητα......................................................................................................................... 90
δ.. Μεταβλητή έννοια................................................................................................................. 91
5.... Χρηστά ήθη και δημόσια τάξη.................................................................................................... 92
6.... Η έννοια της δημόσιας τάξης στα άρθρα 3 και 33 ΑΚ.................................................................. 93
7.... Η δημόσια τάξη στο δικονομικό διεθνές δίκαιο.......................................................................... 94
8.... Η λειτουργία της επιφύλαξης της δημόσιας τάξης. Αρνητική και θετική επέμβαση...................... 95
9.... Επιφύλαξη της δημόσιας τάξης και διεθνείς συμβάσεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου................... 96
10.. Φροντιστηριακό υλικό................................................................................................................ 97
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15: Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ..................................................................................................... 99
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................... 99
1.... Το πρόβλημα της «προσαρμογής»............................................................................................... 99
2.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 101
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16: ΤΟ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ................................................................................ 102
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 102
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 102
2.... Έννοια...................................................................................................................................... 102
3.... Εφαρμοστέο δίκαιο.................................................................................................................. 103
4.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 106
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: Η ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗ ΔΙΚΑΙΟΥ............................................................................ 107
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 107
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 107
2.... Έννοια...................................................................................................................................... 107
3.... Είδη καταστρατηγήσεως........................................................................................................... 109
4.... Η καταστρατήγηση στο πεδίο του δικονομικού διεθνούς δικαίου.............................................. 110
5.... Η καταστρατήγηση στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου stricto sensu.............................. 112
α). Μεταβολή του κανόνα συγκρούσεως................................................................................... 113
β). Μεταβολή της lex causae..................................................................................................... 114
6.... Κύρωση της καταστρατηγικής δραστηριότητας στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου stricto sensu 115
7.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 116
ΕΙΔΙΚΟΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ............................................................................................ 121
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 121
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 121
2.... Η ικανότητα δικαίου του φυσικού προσώπου........................................................................... 121
3.... Η ικανότητα κάποιου προσώπου να είναι διάδικος................................................................... 123
4.... Η αφάνεια: το εφαρμοστέο δίκαιο............................................................................................ 123
5.... Η αφάνεια: διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων................................................... 124
6.... Ισχύς αλλοδαπών αποφάσεων.................................................................................................. 125
7.... Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ικανότητα προς δικαιοπραξία: ο κανόνας....................................... 126
8.... Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ικανότητα προς δικαιοπραξία: οι εξαιρέσεις.................................. 127
9.... Η ικανότητα προς το παρίστασθαι ενώπιον δικαστηρίου........................................................... 128
10.. Η στέρηση της δικαιοπρακτικής ικανότητας: το άρθρο 8 παρ. 1 ΑΚ........................................... 129
11.. Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας σχετικά με το άρθρο 8 ΑΚ..................................................... 131
12.. Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 132
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ.......................................................................................... 133
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 133
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 133
2.... Εισαγωγή................................................................................................................................. 134
3.... Θεωρίες για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου............................................................. 134
4.... Το άρθρο 10 ΑΚ....................................................................................................................... 136
5.... Οι εξαιρέσεις από τον κανόνα του άρθρου 10 ΑΚ..................................................................... 137
6.... Πραγματική έδρα και ενωσιακό (κοινοτικό) δίκαιο.................................................................... 139
7.... Η μεταφορά της έδρας νομικού προσώπου σε άλλο κράτος...................................................... 140
8.... Η «ιθαγένεια» του νομικού προσώπου...................................................................................... 143
9.... Η θεωρία του ελέγχου.............................................................................................................. 144
10.. Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 145
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑΣ............................................................ 146
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 146
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 146
2.... Το πρόβλημα............................................................................................................................ 146
3.... Το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 11 ΑΚ. Εισαγωγικά................................................................ 147
4.... Το εφαρμοστέο δίκαιο στον τύπο της δικαιοπραξίας................................................................. 148
α). Lex causae.......................................................................................................................... 148
β). Lex loci actus...................................................................................................................... 149
γ). Lex patriae όλων των μερών................................................................................................ 150
5.... Η σχέση των τριών εφαρμοστέων δικαίων του άρθρου 11 ΑΚ μεταξύ τους............................... 150
6.... Έκταση εφαρμογής του δικαίου που διέπει τον τύπο της δικαιοπραξίας. Η αρχή της επιεικέστερης κύρωσης 151
7.... Συστατικός και αποδεικτικός τύπος........................................................................................... 152
8.... Εξαιρέσεις από το άρθρο 11 ΑΚ............................................................................................... 152
α). Το άρθρο 11 του Κανονισμού (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι). Το εφαρμοστέο δίκαιο στον τύπο των ενοχών εκ συμβάσεως που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του.................................................................................................................... 153
i.... Καταναλωτικές συμβάσεις.............................................................................................. 155
ii... Συμβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων..................................................... 155
β). Το εφαρμοστέο δίκαιο στον τύπο του συμφώνου συμβίωσης.............................................. 155
γ). Το εφαρμοστέο δίκαιο στον τύπο της δικαστικής πληρεξουσιότητας..................................... 157
δ). Λοιπές περιπτώσεις............................................................................................................. 158
i.... Ο τύπος του γάμου και του διαζυγίου............................................................................ 158
ii... Το τυπικό κύρος των συμφωνιών επί των περιουσιακών σχέσεων συζύγων ή καταχωρισμένων συντρόφων 158
iii.. Ο τύπος των αξιογράφων.............................................................................................. 159
(α).. Ο τύπος της συναλλαγματικής και του γραμματίου εις διαταγήν............................... 159
(β).. Ο τύπος της επιταγής.............................................................................................. 159
iv.. Ο τύπος της τελευταίας βουλήσεως και των λοιπών σχετικών πράξεων.......................... 160
v... Ο τύπος των συμφωνιών επιλογής δικαστηρίου, διαιτησίας και παρέκτασης αρμοδιότητας 160
9.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 160
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑΣ.................................................... 162
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 162
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 162
2.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 162
3.... Το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 12 ΑΚ................................................................................... 162
4.... Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 12 ΑΚ........................................................... 164
5.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 165
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΝΗΣΤΕΙΑ.............................................................................................................. 166
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 166
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 166
2.... Το πρόβλημα............................................................................................................................ 166
3.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 167
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ.......................................................... 168
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 168
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 168
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 168
3.... Προϊσχύσαν δίκαιο................................................................................................................... 170
4.... Ισχύον δίκαιο........................................................................................................................... 171
5.... Δημόσια τάξη........................................................................................................................... 172
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 173
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ............................................................................................ 176
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 176
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 176
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 176
3.... Προϊσχύσαν δίκαιο................................................................................................................... 177
4.... Ισχύον δίκαιο........................................................................................................................... 179
5.... Προξενικοί γάμοι..................................................................................................................... 180
6.... Μεταβατικές διατάξεις.............................................................................................................. 182
7.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 184
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ................................................................... 189
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 189
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 189
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 189
3.... Προϊσχύσαν δίκαιο................................................................................................................... 190
4.... Ισχύον δίκαιο........................................................................................................................... 191
5.... Επιφύλαξη δημόσιας τάξης....................................................................................................... 193
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 193
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΖΥΓΩΝ......................................................................... 195
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 195
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 195
2.... Γενικά...................................................................................................................................... 195
3.... Προϊσχύσαν δίκαιο................................................................................................................... 196
4.... Ισχύον δίκαιο του ΑΚ............................................................................................................... 196
5.... Ο Κανονισμός 2016/1103......................................................................................................... 198
6.... Εφαρμοστέο δίκαιο.................................................................................................................. 199
7.... Διεθνής δικαιοδοσία................................................................................................................ 201
8.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 203
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ................................ 206
Κανονισμός 2016/1104................................................................................................................... 206
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 206
2.... Γενικά...................................................................................................................................... 206
3.... Εφαρμοστέο δίκαιο.................................................................................................................. 207
4.... Διεθνής δικαιοδοσία................................................................................................................ 208
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΙΣΜΟΣ................................................................ 211
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 211
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 211
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 211
3.... Προϊσχύσαν δίκαιο................................................................................................................... 212
4.... Ισχύον δίκαιο του ΑΚ............................................................................................................... 213
5.... Ευρωπαϊκές εξελίξεις. Ο Κανονισμός 1259/2010...................................................................... 215
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 217
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ........................................................................... 221
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 221
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 221
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 222
3.... Η ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο και το πρόκριμα του κύρους του γάμου των γονέων του 223
4.... Σχέσεις γονέων και τέκνων που γεννήθηκαν σε γάμο................................................................ 225
α). Η Διεθνής Σύμβαση της Χάγης του 1996 (ν. 4020/2011)...................................................... 227
β). Ο Κανονισμός (ΕΚ) 4/2009................................................................................................... 228
5.... Σχέσεις γονέων και τέκνων που γεννήθηκαν εκτός γάμου......................................................... 229
α). Σχέσεις μητέρας και τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο....................................................... 230
β). Σχέσεις πατέρα και τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο........................................................ 232
γ). Σχέσεις μεταξύ μητέρας και πατέρα τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο............................... 234
6.... Τέκνα που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια συμφώνου συμβίωσης............................................... 235
7.... Δικονομικά ζητήματα................................................................................................................ 236
i... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 236
ii.. Διεθνής δικαιοδοσία........................................................................................................... 236
iii. Αναγνώριση και εκτέλεση αλλοδαπών αποφάσεων.............................................................. 238
8.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 239
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ.................................................................................................. 242
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 242
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 242
2.... Το πρόβλημα............................................................................................................................ 242
3.... Ισχύον δίκαιο........................................................................................................................... 243
4.... Η Σύμβαση της 10ης Σεπτεμβρίου 1970 για τη νομιμοποίηση του τέκνου με γάμο (ν. 1657/1986) 245
5.... Δικονομικά ζητήματα................................................................................................................ 246
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 246
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: ΥΙΟΘΕΣΙΑ.............................................................................................................. 249
A.. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΥΙΟΘΕΣΙΕΣ................................................................................................................ 249
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 249
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 249
2.. Εισαγωγικές παρατηρήσεις.................................................................................................... 249
3.. Το ισχύον ιδιωτικό διεθνές δίκαιο της υιοθεσίας................................................................... 250
4.. Υιοθεσία, επιφύλαξη της δημόσιας τάξης και συμφέρον του παιδιού.................................... 252
5.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 253
Β.. ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΕΣ ΥΙΟΘΕΣΙΕΣ........................................................................................................... 255
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 255
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 255
2.. Εισαγωγικές παρατηρήσεις.................................................................................................... 255
3.. Οι διατάξεις των άρθρων 4 και 5 του ν. 2447/1996 για τις διακρατικές υιοθεσίες.................. 256
4.. Οι διατάξεις της Διεθνούς Σύμβασης της Χάγης του 1993 για τις διακρατικές υιοθεσίες (ν. 3765/2009) 258
5.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 259
Γ... ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ (ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΕΣ) ΥΙΟΘΕΣΙΕΣ......................................... 261
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 261
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 261
2.. Εισαγωγικές παρατηρήσεις.................................................................................................... 262
α). Διεθνής δικαιοδοσία........................................................................................................ 262
β). Αναγνώριση και εκτέλεση αλλοδαπών αποφάσεων.......................................................... 263
3.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 264
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15: ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 4/2009 ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ, ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ....................................................... 267
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 267
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ .. 267
2.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 267
3.... Διεθνής δικαιοδοσία................................................................................................................ 268
4.... Εφαρμοστέο δίκαιο.................................................................................................................. 269
5.... Αναγνώριση και εκτέλεση......................................................................................................... 269
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 272
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16: ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΑΛΛΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ............................................................ 277
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 277
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 277
2.... Το πρόβλημα............................................................................................................................ 277
3.... Η διάταξη του άρθρου 24 ΑΚ................................................................................................... 279
4.... Η επιμέλεια ξένων υποθέσεων................................................................................................. 279
5.... Δικονομικά ζητήματα................................................................................................................ 280
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 281
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΠΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ............................................................................... 283
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 283
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 283
2.... Εισαγωγικές παρατηρήσεις....................................................................................................... 283
3.... Η Σύμβαση της Χάγης............................................................................................................... 284
4.... Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση............................................................................................................. 288
5.... Γενικές παρατηρήσεις............................................................................................................... 289
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 290
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ.......................................................................... 297
Α.. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ.......................................................................................................................... 297
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................... 297
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 297
2.. Το πρόβλημα........................................................................................................................ 298
3.. Το άρθρο 25 του ελλΑΚ και η συνύπαρξή του με τη Σύμβαση της Ρώμης του 1980 και πλέον με τον Κανονισμό (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι) .......................................................................................................................................... 299
α). Γενικά.............................................................................................................................. 299
β). Ο κύριος σύνδεσμος του άρθρου 25 ΑΚ........................................................................... 300
γ). Ο επικουρικός σύνδεσμος. Το αρμόζον από όλες τις ειδικές συνθήκες στη σύμβαση δίκαιο. 301
4.. Από τη Σύμβαση της Ρώμης του 1980 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές στον Κανονισμό (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι) .......................................................................................................................................... 302
5.. Το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι)............................................... 302
α). Χαρακτήρας του Κανονισμού............................................................................................ 302
β). Πεδίο εφαρμογής και συμβάσεις που εξαιρούνται από τη ρύθμιση του Κανονισμού (ΕΚ) 593/2008 (Ρώμη Ι) 303
6.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 305
Β.. Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 593/2008 ΓΙΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ (ΡΩΜΗ Ι) 306
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 306
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 306
2.. Γενικοί κανόνες..................................................................................................................... 306
α). Ο κύριος κανόνας συνδέσεως: αυτονομία των συμβαλλομένων (άρθρο 3)........................ 306
i.... Απόλυτη ελευθερία της βουλήσεως (ρητή ή σιωπηρή)................................................ 307
ii... Διαμελισμός της σύμβασης (dépeçage)...................................................................... 308
iii.. Μετασυμβατικός καθορισμός του εφαρμοστέου δικαίου............................................. 308
iv.. Περιορισμοί στην αρχή της αυτονομίας των συμβαλλομένων..................................... 309
(α). Περιορισμοί που τίθενται από το δίκαιο που θα ήταν εφαρμοστέο (3 § 3)............ 309
(β). Περιορισμοί που τίθενται από διατάξεις του ενωσιακού δικαίου (3 § 4)............... 310
β). Ο επικουρικός κανόνας συνδέσεως ελλείψει επιλογής (άρθρο 4)...................................... 310
i.... Οι ειδικοί επικουρικοί κανόνες του άρθρου 4 § 1...................................................... 310
ii... Το τεκμήριο / σύνδεσμος της χαρακτηριστικής παροχής του άρθρου 4 § 2.................. 312
iii.. Το δίκαιο που συνδέεται στενότερα και η ρήτρα διαφυγής (4 §§ 3 και 4)................... 314
3.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 315
Γ... Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 593/2008 ΓΙΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ (ΡΩΜΗ Ι). ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 316
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 316
1.. Υπόθεση εργασίας................................................................................................................ 317
2.. Ειδικές διατάξεις για συγκεκριμένες κατηγορίες συμβάσεων (άρθρα 5-8)............................... 317
α). Συμβάσεις μεταφοράς (άρθρο 5)...................................................................................... 317
i.... Συμβάσεις μεταφοράς εμπορευμάτων (5 § 1)............................................................. 317
ii... Συμβάσεις μεταφοράς επιβατών (5 § 2)...................................................................... 318
iii.. Ρήτρα διαφυγής στις συμβάσεις μεταφοράς (5 § 3)..................................................... 318
β). Συμβάσεις καταναλωτών (άρθρο 6).................................................................................. 319
γ). Συμβάσεις ασφάλισης (άρθρο 7)...................................................................................... 321
δ). Ατομικές συμβάσεις εργασίας (άρθρο 8)........................................................................... 322
ε). Κριτικές παρατηρήσεις στα άρθρα 6 και 8 του Κανονισμού............................................... 324
3.. Οι υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου/κανόνες αμέσου εφαρμογής (άρθρο 9)... 326
α). Εισαγωγικά...................................................................................................................... 326
β). Υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου του forum και κανόνες αναγκαστικού δίκαιου του άρθρου 3 ΑΚ 327
γ). Υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου και επιφύλαξη της δημόσιας τάξης......... 328
δ). Οι υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου του Κανονισμού................................ 328
i.... Οι υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου του forum (9 § 2)......................... 328
ii... Οι υπερισχύουσες διατάξεις αναγκαστικού δικαίου άλλης πολιτείας (9 § 3)................ 329
iii.. Σχέση μεταξύ των άρθρων 6 § 2, 8 § 1 και άρθρου 9 § 2.......................................... 329
iv.. Το άρθρο 8 του Κανονισμού και η σχέση του με το π.δ. 219/2000............................. 330
4.. Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................... 332
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19: ΑΔΙΚΟΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ.................................................................................. 334
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 334
1.... Υποθέσεις εργασίας................................................................................................................. 334
2.... Το πρόβλημα............................................................................................................................ 335
3.... Το εφαρμοστέο δίκαιο: Η θεωρία της lex fori............................................................................ 335
4.... Το εφαρμοστέο δίκαιο: Η θεωρία της lex loci delicti................................................................ 336
5.... Το εφαρμοστέο δίκαιο: Η θεωρία του proper law of the tort..................................................... 337
6.... Το εφαρμοστέο δίκαιο: Αμερικανικές προσεγγίσεις και θεωρίες................................................ 338
7.... Κριτική των θεωριών................................................................................................................ 340
i... Κριτική της lex fori............................................................................................................... 341
ii.. Κριτική της lex loci delicti................................................................................................... 341
iii. Κριτική των αμερικανικών θεωριών..................................................................................... 343
8.... Το ελληνικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο των αδικοπρακτικών ενοχών............................................. 343
i...... Το άρθρο 26 ΑΚ............................................................................................................... 343
ii..... Κανονισμός Ρώμη ΙΙ. Εισαγωγικά....................................................................................... 344
iii.... Πεδίο εφαρμογής............................................................................................................. 345
iv.... Γενικός κανόνας................................................................................................................ 345
v..... Ειδικές αδικοπραξίες......................................................................................................... 348
α). Ευθύνη λόγω ελαττωματικού προϊόντος....................................................................... 348
β). Αθέμιτος ανταγωνισμός............................................................................................... 349
γ).. Περιβαλλοντική ζημία.................................................................................................. 349
vi.... Προσβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας....................................................... 350
vii... Συλλογική δράση.............................................................................................................. 350
viii.. Λοιπές εξωδικαιοπρακτικές ενοχές.................................................................................... 351
α). Αδικαιολόγητος πλουτισμός......................................................................................... 351
β). Διοίκηση αλλοτρίων (negotiorum gestio)..................................................................... 352
γ).. Ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo)........................................... 352
ix. Λοιπές διατάξεις.................................................................................................................. 353
9.... Συρροή συμβατικής και εξωσυμβατικής ευθύνης...................................................................... 353
10.. Η ρύθμιση θεμάτων αδικοπρακτικών ενοχών από τη Συνδιάσκεψη της Χάγης........................... 355
11.. Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 356
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20: ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ.......................................................................................... 358
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 358
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 358
2.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 358
3.... Το άρθρο 27 ΑΚ....................................................................................................................... 359
4.... Ειδικές περιπτώσεις.................................................................................................................. 361
i..... Πράγματα υπό διαμετακόμιση............................................................................................ 361
ii.... Έκδοση φορτωτικής........................................................................................................... 361
iii... Νομή................................................................................................................................. 362
iv... Αναγκαστική απαλλοτρίωση, εθνικοποίηση, δήμευση........................................................ 362
v.... Ναυτικά προνόμια............................................................................................................. 362
vi... Παραμεθόρια ακίνητα........................................................................................................ 362
vii.. Πολιτιστικά αγαθά.............................................................................................................. 363
5.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 364
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21: ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ.................................................................................... 367
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 367
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 368
2.... Ο καθορισμός τον εφαρμοστέου δικαίου κατά το άρθρο 28 ΑΚ................................................ 368
3.... Το πεδίο εφαρμογής τον δικαίου που διέπει τις κληρονομικές σχέσεις κατά το άρθρο 28 ΑΚ.... 369
4.... Ο τύπος της διαθήκης: η Σύμβαση της Χάγης της 5.10.1961 «για τις συγκρούσεις νόμων που αφορούν τον τύπο διατάξεων διαθήκης» ............................................................................................................................................. 370
5.... Δικαιοπραξίες σχετικές με την κληρονομική διαδοχή (Δωρεά αιτία θανάτου – Νέμηση ανιόντος – Συνδιαθήκη – Κληρονομική σύμβαση): η αντιμετώπιση υπό το καθεστώς ισχύος του άρθρου 28 ΑΚ........................................................ 372
6.... Ο Κανονισμός 650/2012: πεδίο εφαρμογής - οι βασικές αλλαγές σε σύγκριση με το καθεστώς του άρθρου 28 ΑΚ 374
7.... Ο βασικός κανόνας συνδέσεως: Η αντικατάσταση της τελευταίας ιθαγένειας του κληρονομουμένου με την τελευταία συνήθη διαμονή του ............................................................................................................................................. 376
8.... Οι εξαιρέσεις στον βασικό κανόνα............................................................................................ 376
α)... η ρήτρα διαφυγής του άρθρου 21 παρ. 2........................................................................... 377
β)... Η επιλογή εκ μέρους του κληρονομουμένου του δικαίου της ιθαγένειάς του (άρθρο 22).... 377
9.... Πεδίο εφαρμογής του δικαίου που διέπει την κληρονομία κατά τον Κανονισμό 650/2012........ 378
10.. Η αρχή της ενότητας της κληρονομίας....................................................................................... 379
11.. Ζητήματα ουσιαστικού κύρους των διατάξεων τελευταίας βουλήσεως – Το παραδεκτό και το ουσιαστικό κύρος της διαθήκης, της συνδιαθήκης και της κληρονομικής συμβάσεως............................................................................................. 380
12.. Τυπικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βουλήσεως που συντάσσονται εγγράφως................... 381
13.. Τυπικό κύρος της δηλώσεως για αποποίηση, αποδοχή ή περιορισμό της ευθύνης των κληρονόμων 381
14.. Η διαχείριση της κληρονομίας (άρθρο 29)................................................................................ 381
15.. Συναποβίωση κληρονόμων και κληρονομουμένων (άρθρο 32)................................................. 381
16.. Σχολάζουσα κληρονομία (άρθρο 33)........................................................................................ 382
17.. Ζητήματα γενικής θεωρίας του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου...................................................... 382
α)... Παραπομπή (renvoi - άρθρο 34)......................................................................................... 383
β)... Δημόσια τάξη (άρθρο 35).................................................................................................. 383
γ)... Καταστρατήγηση................................................................................................................ 383
δ)... Προσαρμογή (άρθρο 31).................................................................................................... 384
18.. Ζητήματα δικονομικού διεθνούς δικαίου.................................................................................. 385
19.. Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 387
ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΔΙΕΘΝΕΣΔΙΚΑΙΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.................................................................................................................................... 391
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΠολΔ............................................................ 393
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 393
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 393
2.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 393
3.... Διεθνής δικαιοδοσία................................................................................................................ 395
4.... Ετεροδικία................................................................................................................................ 398
5.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 399
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΡΩΓΗ.................................................................................................. 402
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 402
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 402
2.... Δικαστική αρωγή (commission rogatoire).................................................................................. 402
3.... Επίδοση στο εξωτερικό............................................................................................................ 403
4.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 403
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΠολΔ................................................... 406
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 406
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 406
2.... Αναγνώριση δεδικασμένου αλλοδαπής απόφασης.................................................................... 406
3.... Εκτέλεση αλλοδαπής δικαστικής απόφασης............................................................................... 407
4.... Εκτέλεση αλλοδαπών διαιτητικών αποφάσεων.......................................................................... 409
5.... Διεθνείς Συμβάσεις.................................................................................................................. 410
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 411
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 1215/2012 (ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Ια)......................................................... 414
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................................... .. 414
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 414
2.... Ιστορική εξέλιξη – Ο ρόλος του ΔEK/ΔΕΕ.................................................................................. 415
Α.. Το αρχικό κείμενο της Συμβάσεως των Βρυξελλών, οι Συμβάσεις προσχωρήσεως και η Σύμβαση του Λουγκάνο 415
Β.. Ο Κανονισμός 44/2001 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις ........................................................................................................................................ 416
Γ... Ο Κανονισμός 1215/2012 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Χρονικά και τοπικά όρια ισχύος........................................................................................... 417
Δ.. H ερμηνευτική αρμοδιότητα του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων/
του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης............................................................................ 417
3.... Πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού 1215/2012......................................................................... 418
Α.. Οριοθέτηση κατ’ αντικείμενο του πεδίου εφαρμογής του Κανονισμού 1215/2012............... 418
Β.. Σχέση με τις κοινές δικονομικές διατάξεις............................................................................ 421
4.... Οι διατάξεις του Κανονισμού για τη διεθνή δικαιοδοσία........................................................... 422
Α.. Βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας............................................................................................. 422
α).. Γενικές διατάξεις: η γενική δωσιδικία της κατοικίας του εναγομένου.............................. 422
β).. Ειδικές βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας............................................................................ 425
i..... Οι ειδικές δικαιοδοτικές βάσεις του άρθρου 7........................................................ 425
ii.... Η ειδική δωσιδικία της συμβάσεως (forum contractus, άρθρο 7 σημ. 1).................. 426
iii... Η ειδική δωσιδικία της αδικοπραξίας (forum delicti, άρθρο 7 σημ. 2)..................... 429
iv... Tο άρθρο 8 του Κανονισμού................................................................................... 432
v.... Η προστασία του ασθενέστερου διαδίκου – Ειδικοί κανόνες για τις υποθέσεις ασφαλίσεων, τις συμβάσεις καταναλωτών και τις ατομικές συμβάσεις εργασίας............................................................................................... 432
vi... Αποκλειστικές βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας (άρθρο 24)........................................ 435
vii.. Η δικαιοδοσία επί αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 35).............................. 436
Β.. Παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας...................................................................................... 437
α).. Ρητή παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας (άρθρο 25 του Κανονισμού)............................. 437
β).. Σιωπηρή παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας (άρθρο 26 του Κανονισμού)....................... 441
Γ... Έλλειψη διεθνούς δικαιοδοσίας........................................................................................... 442
Δ.. Εκκρεμοδικία και συνάφεια................................................................................................. 443
α).. Εκκρεμοδικία (άρθρο 29)............................................................................................... 443
β).. Συνάφεια (άρθρο 30)..................................................................................................... 446
γ).. Εκκρεμείς δίκες στα δικαστήρια τρίτου κράτους (άρθρο 33-34)....................................... 446
5.... Οι διατάξεις του Κανονισμού για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων............................. 447
Α.. Το σύστημα διατάξεων του Κανονισμού για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων....... 447
Β.. Η αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε άλλο κράτος μέλος........................................... 449
α).. Δεν ελέγχεται η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση........ 449
β).. Δεν ελέγχεται η κρίση επί της ουσίας ούτε η κρίση περί εφαρμοστέου δικαίου.............. 450
γ).. Λόγοι που παρακωλύουν την αναγνώριση/εκτέλεση αποφάσεων................................... 451
6.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 455
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΑΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ................................................................................................................................................ 457
Ι..... ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΠολΔ.................................................................................................................... 457
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 457
1.. Υπόθεση εργασίας.............................................................................................................. 457
2.. Η διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων στις γαμικές διαφορές.......................... 457
3.. Αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων................................................................................ 459
4.. Φροντιστηριακό υλικό......................................................................................................... 461
ΙΙ.... ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ 2201/2003 (ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΙΙα).............................................................. 462
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 462
1.. Υπόθεση εργασίας.............................................................................................................. 462
2.. Γενικές παρατηρήσεις.......................................................................................................... 462
3.. Γαμικές διαφορές................................................................................................................ 463
4.. Γονική μέριμνα.................................................................................................................... 464
5.. Αναγνώριση και εκτέλεση.................................................................................................... 467
6.. Σχέση του Κανονισμού 2201/2003 με άλλα διεθνή κείμενα................................................. 468
7.. Φροντιστηριακό υλικό......................................................................................................... 468
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΔΙΕΘΝΗΣ EMΠOΡIKH ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ............................................................................ 471
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................................................. 471
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 471
2.... Εισαγωγή................................................................................................................................. 472
3.... Η διαιτησία στις διαφορές με στοιχείο αλλοδαπότητας – Διεθνής και εσωτερική διαιτησία........ 473
4.... Ημεδαπές και αλλοδαπές αποφάσεις......................................................................................... 474
5.... Η συμφωνία περί διαιτησίας..................................................................................................... 475
6.... Το εφαρμοστέο δίκαιο στη συμφωνία διαιτησίας...................................................................... 476
7.... Η αντικειμενική διαιτητευσιμότητα της διαφοράς...................................................................... 478
8.... Η συγκρότηση του διαιτητικού δικαστηρίου και η διαδικασία ενώπιόν του............................... 478
9.... Η αρχή «Kompetenz-Kompetenz»............................................................................................. 480
10.. Η λήψη ασφαλιστικών μέτρων.................................................................................................. 480
11.. Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ουσία της διαφοράς...................................................................... 481
12.. Ακύρωση της διαιτητικής αποφάσεως....................................................................................... 483
13.. Αναγνώριση και κήρυξη εκτελεστότητας των αλλοδαπών διαιτητικών αποφάσεων.................... 484
14.. Λόγοι για την ακύρωση ημεδαπής και την άρνηση αναγνωρίσεως/εκτελέσεως αλλοδαπής αποφάσεως 484
15.. Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 486
ΔΙΚΑΙΟΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΟΡΙΣΜΟΣ, ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ.................................................. 491
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................... 491
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 491
1.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 491
2.... Η φύση και η σημασία της ιθαγένειας....................................................................................... 491
i.... Η νομική φύση της ιθαγένειας............................................................................................. 491
ii... Η σημασία της ιθαγένειας................................................................................................... 492
iii.. Η σημασία της ιθαγένειας στις ελληνικές συγκρούσεις νόμων.............................................. 493
3.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 495
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ/ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ/ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ..... 496
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 496
1.... Εισαγωγικά............................................................................................................................... 496
2.... Η ιθαγένεια δεν συμπίπτει με την εθνικότητα........................................................................... 496
3.... Η ιθαγένεια συμπίπτει με την υπηκοότητα παρά τις ελάχιστες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους 497
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ.............................................................. 499
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 499
1.... Η εθνικότητα ως βάση της ιθαγένειας....................................................................................... 499
2.... Η χωρική κυριαρχία ως βάση της ιθαγένειας............................................................................. 500
3.... Η ατομική βούληση ως βάση της ιθαγένειας............................................................................. 502
4.... Η αρχή της ενότητας της ιθαγένειας των μελών της οικογένειας................................................. 503
5.... Η αρχή της ατομικότητας ή της ανεξαρτησίας της ιθαγένειας..................................................... 504
6.... Η από τη γέννηση απόκτηση μιας ιθαγένειας ως θεωρητική αρχή (αποφυγή του φαινομένου της ανιθαγένειας) 504
7.... Η αρχή της κτήσης μιας και μόνης ιθαγένειας (αποφυγή του φαινομένου της πολυϊθαγένειας)... 506
8.... Η αρχή της αποκλειστικής αρμοδιότητας (domaine reservé) της πολιτείας να ρυθμίζει αυτή η ίδια τα ζητήματα κτήσης και απώλειας της ιθαγένειας................................................................................................................................................ 508
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΒΑΣΙΚΕΣ ENNOIEΣ TOY ΔΙΚΑΙΟΥ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ....................................................... 510
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 510
1.... Ημεδαπός/αλλοδαπός............................................................................................................... 510
2.... Ανιθαγενής/πολυϊθαγενής......................................................................................................... 512
3.... Ομογενής/αλλογενής................................................................................................................ 514
4.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 518
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ...................................................................................... 520
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 520
1.... Έννοια και φύση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας............................................................................. 520
2.... Περιεχόμενο και συνέπειες της ευρωπαϊκής ιθαγένειας............................................................. 523
3.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 524
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΝΟΜΩΝ ΠΕΡΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ.............................................................. 525
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 525
1.... Αρνητικές συγκρούσεις ιθαγενειών: Ανιθαγενείς....................................................................... 525
2.... Θετικές συγκρούσεις ιθαγενειών: Πολυϊθαγενείς και το πρόβλημα του προσδιορισμού της «ενεργού» ιθαγένειας 527
i.... Πολλαπλή ιθαγένεια στο επίπεδο του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου..................................... 527
ii... Πολλαπλή ιθαγένεια στο επίπεδο του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου...................................... 528
α). Πολλαπλή ξένη ιθαγένεια. Επικράτηση της έννοιας της «ενεργού» ιθαγένειας................. 528
β). Πολλαπλή ιθαγένεια, η μία εκ των οποίων είναι η ιθαγένεια του forum......................... 529
iii.. Πολλαπλή ιθαγένεια στο επίπεδο του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών............................ 531
iv.. Πολλαπλή ιθαγένεια στο επίπεδο του Ενωσιακού Δικαίου................................................... 531
3.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 532
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ...... 533
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 533
1.... Ιστορία του ελληνικού δικαίου ιθαγένειας και η σημασία του διαχρονικού δικαίου................... 533
2.... Το «δικαίωμα» στην ιθαγένεια και το δικαίωμα στη διατήρηση της ελληνικής ιθαγένειας........... 535
3.... Η ανάγκη για τακτοποίηση των μεταναστών 2ης γενιάς............................................................. 537
α).. Οι δεύτερης γενιάς μετανάστες. Έννοια............................................................................... 537
β).. Η ανάγκη για τακτοποίηση των 2ης γενιάς μεταναστών....................................................... 538
γ).. Προσπάθειες για χορήγηση ελληνικής ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά μεταναστών............... 539
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΟΙ «ΙΣΧΥΡΟΙ ΔΕΣΜΟΙ» ΣΤΗΝ ΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ................... 542
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 542
1.... Υπόθεση εργασίας................................................................................................................... 542
2.... Η σημασία των «ισχυρών δεσμών» με τη χώρα. Γενικά............................................................. 543
3.... Ο ρόλος των «ισχυρών δεσμών» με τη χώρα στην κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση 545
4.... Ο ρόλος των «ισχυρών δεσμών» με την Ελλάδα στην κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από τους 2ης γενιάς μετανάστες 547
α).. Πρώτες προσπάθειες για χορήγηση στους 2ης γενιάς μετανάστες της ελληνικής ιθαγένειας 547
β).. Οι ισχύουσες διατάξεις των άρθρων 1Α και 1Β ΚΕΙ για κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από τη 2η γενιά μεταναστών 547
i.. Λόγω γέννησης και φοίτησης σε σχολείο στην Ελλάδα.................................................... 547
ii. Λόγω φοίτησης σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα ή σε σχολείο που ακολουθεί το υποχρεωτικό ελληνικό πρόγραμμα εκπαίδευση και διδασκαλίας.................................................................................................................... 548
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ............................................ 550
Α.. ΤΡΟΠΟΙ ΚΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ......................................................................... 550
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 550
1... Υπόθεση εργασίας.............................................................................................................. 550
2... Εισαγωγικά......................................................................................................................... 551
3... Τρόποι κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας.............................................................................. 551
α). Αυτοδικαίως εκ του νόμου............................................................................................ 551
i... Με γέννηση............................................................................................................... 551
(α).. Με γέννηση από έλληνα γονέα (άρθρο 1 § 1 ΚΕΙ)............................................... 551
(β).. Με γέννηση στο ελληνικό έδαφος...................................................................... 552
ii.. Μετά τη γέννηση....................................................................................................... 552
(α).. Ως ανήλικο τέκνο............................................................................................... 552
(β).. Ως ενήλικας....................................................................................................... 553
β). Αυτοδικαίως κατόπιν υποβολής σχετικής αίτησης ή κατόπιν σχετικής δήλωσης ή κατόπιν σχετικής αίτησης και δήλωσης .................................................................................................................................. 553
i... Κατόπιν σχετικής αίτησης.......................................................................................... 553
ii.. Κατόπιν σχετικής δήλωσης........................................................................................ 554
iii. Κατόπιν σχετικής δήλωσης και αίτησης...................................................................... 554
γ).. Κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος και αποδοχής του............................................... 555
Με πολιτογράφηση........................................................................................................ 555
i... Πολιτογράφηση αλλοδαπών αλλογενών.................................................................... 555
ii.. Πολιτογράφηση ομογενών........................................................................................ 555
(α).. Ομογενείς κάτοικοι εξωτερικού......................................................................... 555
(β).. Ομογενείς της πρώην ΕΣΣΔ................................................................................ 556
iii. Αποκατάσταση θυμάτων Ολοκαυτώματος.................................................................. 556
(α).. Αποκατάσταση θυμάτων Ολοκαυτώματος.......................................................... 556
(β).. Οι σε ευθεία γραμμή κατιόντες όσων απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια με βάση τη διάταξη του άρθρου 13 § 1 του ν. 4018/2011 ως θύματα του Ολοκαυτώματος (άρθρο 13 § 2 του ν. 4018/2011, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 109 του ν. 4461/2017).................................................................................................... 557
iv. Με τιμητική πολιτογράφηση (άρθρο 13 ΚΕΙ).............................................................. 557
δ). Ανάκτηση/απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας................................................................. 557
i... Με ανάκτηση............................................................................................................. 557
ii.. Με απόδοση............................................................................................................. 558
4... Ειδικές επισημάνσεις........................................................................................................... 558
α). Πρώτη επισήμανση: Όρια του ελληνικού εδάφους......................................................... 558
β). Δεύτερη επισήμανση: Εξελληνισμός ονομάτων.............................................................. 559
γ).. Τρίτη επισήμανση: Αλλοδαπά δημόσια έγγραφα που προσκομίζονται............................ 560
Β.... ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ................................................................... 562
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 562
1... Εισαγωγικά......................................................................................................................... 562
2... Τρόποι απώλειας της ελληνικής ιθαγένειας.......................................................................... 563
α). Με εκούσια αποβολή..................................................................................................... 563
i... Λόγω κτήσης αλλοδαπής ιθαγένειας:......................................................................... 564
ii.. Λόγω δήλωσης αποποίησης...................................................................................... 564
iii. Λοιπές περιπτώσεις................................................................................................... 564
β). Με ακούσια αποβολή.................................................................................................... 565
3... Ειδικές επισημάνσεις........................................................................................................... 566
4... Φροντιστηριακό υλικό........................................................................................................ 567
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ............................................................................... 568
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 568
1.... Αρμοδιότητα στα θέματα ιθαγένειας......................................................................................... 568
2.... Πιστοποιητικά ελληνικής ιθαγένειας.......................................................................................... 569
3.... Δικαιοδοσία επί αμφισβητήσεων ιθαγένειας............................................................................. 570
4.... Φροντιστηριακό υλικό.............................................................................................................. 571
