Το βιβλίο αυτό είναι μια δυναμική εισαγωγή στην Αστρονομία μέσω 52 ερωταποκρίσεων. Απευθύνεται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε φοιτητές, σε ερασιτέχνες αστρονόμους και σε κάθε αναγνώστη που έλκεται από την Αστρονομία. Είναι κατάλληλο για σχολικές ερευνητικές εργασίες (projects).

Τα 52 ερωτήματα έχουν επιλεγεί με κριτήρια: α) τη συχνότητα με την οποία απασχολούν το (μη ειδικό) κοινό, β) τις παρανοήσεις που κρύβουν και γ) τη βαρύτητά που έχουν οι απαντήσεις τους ως βασικές γνώσεις σε μια κοινωνία που ιεραρχεί ψηλά τη μόρφωση των μελών της. Τα ερωτήματα αυτά, για λόγους τάξης αλλά και για λόγους ευκολίας αναζήτησης, έχουν ταξινομηθεί στις εξής θεματικές περιοχές-κεφάλαια:

1. Ιστορία της Αστρονομίας
2. Μαθηματική Αστρονομία
3. Αστρονομικά Όργανα
4. Σελήνη
5. Ήλιος
6. Πλανήτες, πεφταστέρια
7. Αστέρες
8. Γενικές ερωτήσεις

Το βιβλίο συμπληρώνουν άλλες 92 ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις, που λειτουργούν ως άσκηση για τον αναγνώστη πάνω στην ύλη που έχει αφομοιώσει με τις απαντημένες ερωτήσεις αλλά και ως ερέθισμα για περαιτέρω αναζήτηση και διερεύνηση.

Επίσης, παρατίθεται εκτενές, κατατοπιστικό Γλωσσάρι.

Ο συγγραφέας, κ. Σταύρος Αυγολούπης, έχοντας υπηρετήσει από πολλά μετερίζια την επιστήμη της Αστρονομίας και το ιδεώδες της πλατιάς διάδοσης της γνώσης – ως αστρονόμος, καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, συγγραφέας, αρθρογράφος και δημόσιος ομιλητής – έπλασε αυτό το βιβλίο με τα υλικά μιας αλάνθαστης συνταγής: γνώση, πείρα, αγάπη για την επιστήμη και ενδιαφέρον για τον άνθρωπο.

Πρόλογος του Συγγραφέα

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε με αγάπη για αναγνώστες με ανήσυχο και δημιουργικό νου, που αναζητούν την ερμηνεία των φαινομένων που συμβαίνουν γύρω μας. Αποτελεί δε καρπό τεσσάρων δεκαετιών έρευνας στην επιστήμη της Αστρονομίας και ταυτόχρονης πανεπιστημιακής διδασκαλίας στους φοιτητές του Τμήματος Φυσικής, του Τμήματος Μαθηματικών και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στο τέλος αυτής της διαδρομής, μετά από τη συγγραφή τεσσάρων βιβλίων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δύο βιβλίων για το ευρύ κοινό και άλλων δύο για παιδιά, πήρα την απόφαση να απευθυνθώ αυτή τη φορά κυρίως στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά όχι μόνο. Το βιβλίο απευθύνεται, επίσης, σε κάθε γονιό ή εκπαιδευτικό που στέκει δίπλα στους φιλόμαθους νέους και, τέλος, σε όσους αναγνωρίζουν τη γνώση ως προϋπόθεση για ένα πιο όμορφο παρόν και ένα καλύτερο συλλογικό αύριο.

Αφορμή για αυτή τη στροφή στάθηκε η καθιέρωση των ερευνητικών εργασιών (projects) στα σχολικά προγράμματα των Γυμνασίων και των Λυκείων της χώρας μας, οι οποίες δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα να πλουτίσουν τις γνώσεις τους πέρα από τα όρια των περιεχομένων των σχολικών βιβλίων.

Αυτό το βιβλίο φιλοδοξεί, εξάλλου, να αποτελέσει ένα επικουρικό εργαλείο για τους ήδη μυημένους ερασιτέχνες αστρονόμους αλλά και μία κατατοπιστική εισαγωγή για το αμύητο αναγνωστικό κοινό. Μέσα από τις επιλεγμένες ερωταποκρίσεις και τις προτεινόμενες δραστηριότητες, το βιβλίο ενθαρρύνει:

α) Την καταγραφή και την ανάλυση των δεδομένων μιας προσωπικής ή ομαδικής παρατήρησης ενός αστρονομικού φαινομένου.

β) Την ελεύθερη δημιουργική και επαγωγική σκέψη και την άσκηση της κριτικής σκέψης.

γ) Την εισαγωγή στον χώρο της έρευνας. Έρευνα σημαίνει παρατήρηση και ο χώρος της Αστρονομίας είναι γεμάτος από προκλήσεις για εκείνον που αρχίζει να τον γνωρίζει. Η παρατήρηση των αντικειμένων και των φαινομένων μέσα στο απέραντο Σύμπαν προχωρούσε ανέκαθεν παράλληλα με την πορεία του ανθρώπου για την κατανόηση του αγνώστου και, επομένως, με τον αγώνα του για την παραγωγή πολιτισμού.

Ελπίζω ότι το βιβλίο αυτό θα φανεί χρήσιμο σε κάθε αναγνώστη που συναρπάζεται από την ομορφιά της γνώσης και επιθυμώ την ομορφιά αυτή να τη μοιραστώ ιδιαίτερα με τους εκπαιδευτικούς της χώρας μας και κυρίως με τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που σύντομα θα διαβούν το κατώφλι των διάφορων κλάδων της επιστήμης.

Ο Συγγραφέας

Ο Σταύρος Αυγολούπης είναι Καθηγητής Αστρονομίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει αναπτύξει πολλές ερευνητικές συνεργασίες στον τομέα της Παρατηρησιακής Αστρονομίας με διάφορα κέντρα δορυφορικών τηλεσκοπίων καθώς και με διάφορα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. Υπηρετεί με ζήλο τη διάδοση της αστρονομικής γνώσης, τόσο με διαλέξεις όσο και με βιβλία που απευθύνονται όχι μόνο σε φοιτητές αλλά και στο ευρύ κοινό. Μέλος του Δ.Σ. του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών του Α.Π.Θ.