Μετὰ τὶς ἀνανεωμένες ἐκδόσεις τῶν ἐκλεκτῶν πονημάτων τοῦ ἀείμνηστου καθηγητῆ Ἀγαπητοῦ Γ. Τσοπανάκη (Albin Lesky, Ἱστορία τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας (μετάφραση), Τὸ τελικὸ -ν καὶ Εἰσαγωγὴ στὸν Ὅμηρο) ἦλθε ἡ σειρὰ τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματικῆς του.
Ἡ Γραμματικὴ αὐτὴ εἶναι ἕνα ἔργο ποὺ ἐξετάζει σὲ βάθος τὴν δομὴ τῆς μορφῆς τὴν ὁποία ἔχει λάβει σήμερα ἡ γλώσσα μας καὶ τοὺς δρόμους μέσα ἀπὸ τοὺς ὁποίους διαμορφώθηκε καὶ δὲν σταματᾶ νὰ διαμορφώνεται καὶ νὰ ἐξελίσσεται, σὰν ζωντανὸς ὀργανισμός, παραλαμβάνοντας ὅ,τι τῆς χρειάζεται καὶ ἀφήνοντας νὰ ἀτονήση ἢ ἀπορρίπτοντας ὅ,τι δὲν τῆς εἶναι ἀναγκαῖο. Παρὰ τὴν πορεία της ὅμως αὐτὴν ἡ γλώσσα μας δὲν παύει νὰ διατηρῆ ἀδιάσπαστη τὴν συνέχειά της, χρησιμοποιώντας ἀναλλοίωτες ἢ μὲ ἐλάχιστες μεταβολὲς ὅλες τὶς λέξεις ποὺ χρησιμοποίησε ἡ ΑΕ γιὰ νὰ ἐκφράση τὰ σημα- ντικότερα στοιχεῖα τοῦ φυσικοῦ καὶ ἀνθρώπινου περιβάλλοντος.
Ὁ συγγραφέας, ξεκινώντας ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν σὲ βάθος γνώση τῆς ΑΕ καὶ τὴν γνώση καὶ τὴν ἀγάπη του γιὰ τὴν ΝΕ, μὲ τὶς ὁποῖες ἀσχολήθηκε μὲ ζῆλο σὲ ὁλόκληρη τὴν ζωή του, ἐξέτασε συστηματικὰ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις τῆς γλώσσας μας καὶ συγκρότησε ἕνα ἔργο ποὺ πετυχαίνει νὰ ἀναδείξη, μὲ σπάνια ἑλκυστικότητα γιὰ τέτοια βιβλία, τὸν πλοῦτο, τὴν πλαστικότητα καὶ τὴν ὀμορφιά της.
Ἡ Γραμματική, ὅπως γράφει στὸν Πρόλογό του γιὰ τὴν πρώτη ἔκδοση, «δὲν εἶναι ἕνας Ἀστικὸς Κώδικας, ποὺ δημιουργεῖ φράχτες. Εἶναι κάτι ζωντανό, καὶ παρακολουθεῖ καὶ περιγράφει τόσο τὰ στοιχεῖα αὐτῆς τῆς γλώσσας, ὅσο καὶ τὴν τροποποίησή τους, ἡ ὁποία ἔχει σχέση μὲ τὴν λειτουργία τους μέσα στὸν λόγο». Ἀναφερόμενος δὲ στὴν ἄποψη συναδέλφων του ἢ ἄλλων λογίων γιὰ τὴν Νεοελληνικὴ Γραμματικὴ τοῦ Μ.Τριανταφυλλίδη, ποὺ τὴν θεωροῦν «ἱερὸ βιβλίο καὶ γι’ αὐτὸ ἀμετακίνητο», δηλαδὴ ἀνεπίδεκτη μεταβολῶν, ἀντιτάσσεται σ’ αὐτὴν καὶ προσθέτει «... καὶ πιστεύω ὅτι οὔτε ὁ ἴδιος ὁ Μ. Τριανταφυλλίδης θὰ τὸ ἀνεχόταν οὔτε κανένας ἄλλος γιὰ τὸ ἔργο του. Εἶναι εὐνόητο ὅτι αὐτὰ ἰσχύουν καὶ γι’ αὐτὸ ἐδῶ τὸ βιβλίο» (Πρόλογος γ ́ ἔκδοσης).
Μὲ αὐτὸ τὸ ἀνοιχτὸ καὶ ἀντι-δογματικὸ πνεῦμα διεξέρχεται ὅλα τὰ μέρη τῆς Γραμματικῆς (Φωνητική, Μορφολογία, Σύνταξη καὶ Λεξιλόγιο), ἐνῶ προσθέτει καὶ ἕνα πολὺ σημαντικὸ κεφάλαιο μὲ τὰ ξένα γλωσσικὰ στοιχεῖα, δηλαδὴ μὲ τὰ «δάνεια» ἢ «ἀντι-δάνεια» ἀπὸ τὶς γλῶσσες τῶν λαῶν μὲ τοὺς ὁποίους ἦλθαν οἱ Ἕλληνες σὲ λιγότερο ἢ περισσότερο μακρά, «εἰρηνικὴν ἢ
καὶ ἀντιπαραθετική», ἐπαφή.
Τὸ βιβλίο αὐτό, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν χρησιμότητά του γιὰ ὅσους ἐνδιαφέρονται νὰ ἀσχοληθοῦν συστηματικὰ μὲ τὴν γλώσσα μας, εἶναι πολὺ χρήσιμο καὶ γιὰ ὅλους ὅσοι ἐπιθυμοῦν νὰ ἀποκτήσουν βαθύτερη γνώση γι’ αὐτήν. Ἀκόμη ὅμως κι ὅποιος τὸ πιάση στὰ χέρια του ἀπὸ ἁπλὴ καὶ μόνο περιέργεια, ἀποκτᾶ γνώσεις ποὺ δὲν φανταζόταν κἂν πρίν, γοητεύεται ἀπὸ τὴν ἐπαφὴ μαζί του, καὶ νιώθει νὰ τοῦ γεννᾶται ἡ ἐπιθυμία γιὰ σοβαρότερη προσέγγιση στὴν γλώσσα, τὴν δική μας ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων, τὸ κύριο μέσο ἐπικοινωνίας μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων.
Τέλος, τὸ ἐκτενὲς καὶ μεθοδικὰ συγκροτημένο ἀπὸ τὸν συγγραφέα Εὑρετήριο τῆς Γραμματικῆς καθιστᾶ πολὺ εὔκολη τὴν χρήση της καὶ διευκολύνει ἀφάνταστα τὸν ἀναγνώστη ἀλλὰ καὶ τὸν συστηματικὸ χρήστη.
(Από τον πρόλογο της ε` έκδοσης)
