Η παρούσα αναθεωρημένη έκδοση του «Δικαίου της θάλασσας» αποτελεί συνέχεια του έργου που δημοσιεύσαμε αρχικά τον Νοέμβριο του 1997 με τον αείμνηστο Καθηγητή και Δικαστή του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Κρατερό Ιωάννου. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, σημαντικές αλλαγές και εξελίξεις έχουν επισυμβεί στον χώρο του δικαίου της θάλασσας. Η συμμετοχή των κρατών στη Σύμβαση των Η.Ε. για το Δίκαιο της θάλασσας (1982) είναι σχεδόν οικουμενική, ενώ η ανάπτυξη της τεχνολογίας επιτρέπει, αφενός, την πρόσβαση σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα ήταν απροσπέλαστες, με αποτέλεσμα την ανακάλυψη νέων θαλάσσιων ειδών και οικοσυστημάτων σε ακραία περιβάλλοντα και, αφετέρου, την χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση των θαλάσσιων γενετικών πόρων με εφαρμογές στη βιοτεχνολογία, τις βιομηχανίες φαρμάκων και καλλυντικών και την ανάπτυξη βιολογικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, η αύξηση και η εντατικοποίηση των χρήσεων της θάλασσας έχει επιβαρύνει το θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ η τήξη των πάγων- αποτέλεσμα και αυτή της κλιματικής αλλαγής- επιτρέπει την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της Αρκτικής, με ανυπολόγιστες ενδεχομένως συνέπειες για το ευαίσθητο οικοσύστημα της πολικής αυτής ζώνης.
Ως εκ τούτου, ολοένα και περισσότερα κράτη ζητούν, από κοινού με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, την άμεση λήψη μέτρων για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών. Επιπρόσθετα, τα αναπτυσσόμενα κράτη επιδιώκουν την δημιουργία ενός νέου καθεστώτος πρόσβασης και δίκαιης κατανομής των οφελών από την εκμετάλλευση των θαλάσσιων γενετικών πόρων σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας. [...]
Πέραν του νομικού καθεστώτος των θαλάσσιων γενετικών πόρων και της προστασίας της βιοποικιλότητας, τα θέματα που απασχολούν το σύγχρονο δίκαιο της θάλασσας είναι, μεταξύ άλλων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ενεργειακά ζητήματα εν γένει, η εμφάνιση νέων ζωνών δικαιοδοσίας, ο καθορισμός του εξωτερικού ορίου της υφαλοκρηπίδας βάσει του γεωμορφολογικού κριτηρίου και των συστάσεων της Επιτροπής για τα Όρια της Υφαλοκρηπίδας, η εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης σχετικά με την αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Περιοχής και των συναφών Κανονισμών για την Αναζήτηση και Έρευνα Πολυμεταλλικών Κονδυλίων, Πολυμεταλλικών Σουλφιδίων και Εμπλουτισμένων σε Μαγγάνιο Επιφλοιώσεων, καθώς και η αντιμετώπιση της έξαρσης της πειρατείας και της «ένοπλης ληστείας στη θάλασσα» σε ορισμένες περιοχές της υφηλίού, όπως στη Σομαλία και στον Κόλπο της Γουινέας.
Εξίσου σημαντική είναι και η ερμηνεία και εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου περί οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών από τη διεθνή νομολογία. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]