`Άχρηστη μα απαραίτητη η κριτική`, για να χρησιμοποιήσω τις λέξεις του Αντρέ Μπαζέν, είναι άχρηστη για τον καλό θεατή, εκείνον ο οποίος προσέρχεται στη σκοτεινή αίθουσα με μόνο εφόδιο την αθωότητά του· κι οι πιο αθώοι από τους θεατές, όσοι, παρά την κοσμοκρατορία των εικόνων, κρατούν ακόμα ένα θαυμαστικό για τις εικόνες του κινηματογράφου, αυτοί συνήθως βουτούν στα πιο βαθειά νερά της ταινίας. Την ίδια στιγμή, απαραίτητη η κριτική, κρατά για τον εαυτό της τον ρόλο του αντιφωνητή. Γιατί αλλιώτικα το έργο μένει μετέωρο, ανεπίδοτο, χωρίς τον διά-λογο ή τον αντί-λογο ή και τον πρόλογο της κριτικής.
Ο κριτικός κάνει και τα δυο: προλογίζει και διαβάζει τις ταινίες. Γι` αυτό και η προφορικότητα της κριτικής φαίνεται πως είναι το πιο πιστό της στοιχείο. Δεν είναι, φυσικά, το μόνο. Η γραφή έρχεται κι αυτή να προστεθεί, εφ` όσον η κριτική δεν είναι πλέον πρόλογος, ούτε κι ανάγνωση μπροστά σε συναγμένους θεατές, μα καρπός κατά μόνας μελέτης, κάποτε και σπουδής.
Η εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία κριτική στον περιοδικό τύπο κρατά κι αυτή ένα χαρακτήρα προλόγου. Πολλοί είναι οι θεατές, όσοι, πριν πάνε να δουν μια ταινία, ρίχνουν, έστω και πλάγιες, ματιές στις κριτικές, αφού ο κριτικός έχει το προνόμιο να έχει δει το έργο λίγο πριν. Υπάρχει όμως και η εκ των υστέρων κριτική. Αυτή η συζήτηση, δηλαδή, που γεννιέται όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους και τα φώτα της αίθουσας ανάψουν ξανά. Οι κριτικές που κρατάτε στα χέρια σας είναι κι από τα δύο είδη.
Οι ταινίες που παρουσιάζονται και κρίνονται επιλέχθηκαν από τον συγγραφέα γιατί αγαπήθηκαν απ` αυτόν ή γιατί η συζήτηση γι` αυτές τον κέντρισε. Οι αγαπημένοι μας σκηνοθέτες έρχονται και επανέρχονται. Με δεδομένο δε ότι οι κριτικές αυτές δεν απευθύνονται οι πιο πολλές σε εξειδικευμένο κινηματογραφόφιλο κοινό, επιλέγουν μάλλον στη συζήτηση των στοιχείων αναφοράς της ταινίας, παρά στην κινηματογραφική της `τεχνολογία`.
Κοντά στ` άλλα, το βιβλίο αυτό ως σύνολο μπορεί να διαβαστεί σαν ημερολόγιο ιδεών και αισθημάτων και σαν ένα ταξίδι στον κόσμο. Γιατί στις ταινίες κάποιες φορές ξαναγυρνάμε, παρακινημένοι ενίοτε από τις κριτικές, άλλοτε από νοσταλγία για τους ανθρώπους και τα τοπία που μας πήγε. Κι έτσι, εκεί που η κριτική είναι άχρηστη, είναι συνάμα κι απαραίτητη. Δεν είναι;
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
