Η πορεία της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τη δράση των πολιτικών κομμάτων. Ούτε η εκλογική διαδικασία ούτε η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος μπορούν να νοηθούν χωρίς το θεσμό του πολιτικού κόμματος. Η βασική αποστολή των πολιτικών κομμάτων συνίσταται στην πολιτική οργάνωση και άρθρωση της λαϊκής κυριαρχίας, με την ενεργοποίηση του πολίτη μέσα από τις κομματικές διαδικασίες. Η συνειδητοποίηση του πολίτη και των κοινωνικών ομάδων συνεπάγεται την αξίωση για αμεσότερη συμμετοχή στις πολιτικές αποφάσεις, κύρια έκφραση της οποίας είναι η υποστήριξη ή η συμμετοχή στη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων. Ο πολιτικός και επιστημονικός διάλογος γύρω από τους μετασχηματισμούς του κομματικού φαινομένου δεν είναι ασφαλώς νέος. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου εκφράζονται κυρίως επιφυλάξεις ως προς τις συνέπειες της λειτουργίας των αντιπροσωπευτικών θεσμών με επίκεντρο τα πολιτικά κόμματα. Ωστόσο, με την υπέρβαση του μύθου του ουδέτερου κράτους ως στεγανού έναντι της κοινωνίας, η στάση απέναντι στο θεσμό του πολιτικού κόμματος σταδιακά εξελίσσεται από τη φάση της καταπολέμησης ή της αγνόησης στις φάσεις της αναγνώρισης, της νομιμοποίησης και, εν τέλει, της συνταγματικής ενσωμάτωσης. Αξιοσημείωτο, πάντως, είναι ότι μέχρι την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 ο κομματικός χώρος θεωρούνταν ασυμβίβαστος με επιμέρους λειτουργίες του κράτους, όπως η δημόσια υπαλληλία.(...) Ο τόμος αυτός αποτελείται από πρωτότυπα κείμενα έγκριτων ελλήνων μελετητών του κομματικού φαινομένου από τους τομείς της πολιτικής επιστήμης, της διοικητικής επιστήμης και του συνταγματικού δικαίου. Με τις συμβολές αυτές επιχειρείται να καλυφθούν υπό μια διεπιστημονική προσέγγιση οι μείζονες πτυχές της συζήτησης για τα σύγχρονα προβλήματα, τους μετασχηματισμούς και το μέλλον των πολιτικών κομμάτων. Πιστεύουμε ότι οι μελέτες αυτές θα αποτελέσουν χρήσιμο έναυσμα για περαιτέρω επιστημονικό και πολιτικό διάλογο.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]