Ο αινιγματικός Τζιότο, γιος του αγρότη Μποντόνε, από το Βεσπινιάνο της Τοσκάνης, έζησε στην καρδιά του Μεσαίωνα (1266/7-1337), μα έσπειρε τον πιο γόνιμο σπόρο της Αναγέννησης. Ήταν ο πρώτος που έθεσε το αίτημα για τον εξανθρωπισμό του Θεού μέσα από τον δρόμο του πάθους, της αμφιβολίας και της αγάπης· τούτο το αίτημα το κατέκτησε ζωγραφίζοντας σκηνές αξεπέραστης δραματικότητας, παλλόμενη σάρκα και πυρωμένα μάτια, μορφές που εμπεριέχουν το παρελθόν και το μέλλον τους, συνθέσεις που προσκαλούν τον άνθρωπο στα αινίγματά τους. Όποιος θέλει να δει τις ζωγραφιές του πρέπει να ξαναζήσει την έκσταση του Αγίου Φραγκίσκου, τη Θυσία του Εσταυρωμένου Ιησού, την αναστάσιμη οδύνη της Παναγίας, την παραφορά της Μαρίας Μαγδαληνής. Έγινε θρύλος ενόσω ακόμη ζούσε· ο πρεσβύτερός του Δάντης τον ύμνησε στη Θεία Κωμωδία, ο Λεονάρντο σημειώνει πώς ήταν ο μόνος που θέλησε να ξεπεράσει το δάσκαλό του. Ο Βαζάρι γράφει πως, όταν η ζωγραφική ήταν νεκρή, αυτός «υπήρξε ο μόνος που, με τη χάρη του Ουρανού, την ανάστησε και την ανύψωσε σε θαυμάσια τέχνη. . .». Και αναμφίβολα, το έργο του είναι το μεταίχμιο που γέννησε τη δυτική ζωγραφική. Όσοι ακολούθησαν βάδισαν στον δρόμο που εκείνος άνοιξε· αν ο Λεονάρντο και ο Μιχαήλ Άγγελος προχώρησαν ένα καίριο βήμα, δύο αιώνες πριν από αυτούς ο Τζιότο περπάτησε πρώτος το μυστικό γεφύρι.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]