Τα κείμενα που δημοσιεύονται στον τόμο αυτό είναι εισηγήσεις οι οποίες έγιναν σε δημόσια εκδήλωση με θέμα "Σύγχρονα αρχεία, φάκελοι και ιστορική έρευνα". Η εκδήλωση οργανώθηκε από την "Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού" και το περιοδικό "Τα Ιστορικά" στις αρχές Οκτωβρίου 1999.
Αφορμή για την εκδήλωση στάθηκε η απόφαση της τότε Κυβέρνησης να παραδώσει στην πυρά, στο όνομα της εθνικής συμφιλίωσης, τους φακέλους εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που κατασκεύαζαν από τα μεταπολεμικά ήδη χρόνια οι κρατικές υπηρεσίες. Οι αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας, ιδιαίτερα των ιστορικών, και άλλων κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων δεν στάθηκαν ικανές να αποτρέψουν την αυθαίρετη αυτή απόφαση, που είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση ενός πολύτιμου τμήματος του εθνικού αρχειακού μας πλούτου. [...] (από το προλογικό σημείωμα)
