Οι σταυροφορίες υπήρξαν ένα περίεργο κράμα φανατισμού, μισαλλοδοξίας, επιθετικότητας και θρησκοληψίας. Με αυτές η Δυτική Ευρώπη έσπασε την απομόνωση που τη χαρακτήριζε τους προηγούμενους αιώνες και εξαπλώθηκε στην Ανατολή. Η επιθετικότητα των Δυτικών, όμως, δεν περιορίσθηκε στους Άραβες. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία γνώρισε και αυτή τη βαρβαρότητα και τις λεηλασίες των σταυροφόρων, με αποκορύφωμα την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από την Δ` Σταυροφορία. Από τις σταυροφορίες δημιουργήθηκαν ορισμένα κρατίδια των Δυτικών, στις ακτές της Παλαιστίνης, της Συρίας και του Αιγαίου. Η παρουσία των σταυροφόρων στις περιοχές αυτές προκάλεσε πολιτική αστάθεια και επέδρασε καθοριστικά στην οριστική κατάρρευση του βυζαντινού κράτους. Εκτός από τα αρνητικά τους στοιχεία, όμως, οι σταυροφορίες υπήρξαν η πρώτη εκδήλωση του δυναμισμού και του επεκτατικού πνεύματος της Δυτικής Ευρώπης, στοιχεία τα οποία τη βοήθησαν να αφυπνισθεί μετά από αιώνες λήθης.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]