Δεν υπήρξε ζωγράφος που να υμνήθηκε και συνάμα να κατηγορήθηκε τόσο όσο ο Ραφαήλ Σάντσιο· το έργο του προτάχθηκε με τον ίδιο φανατισμό είτε ως το απόλυτο πρότυπο της κλασικής τέχνης είτε ως παράδειγμα προς αποφυγή. Στα τριανταεπτά χρόνια της ζωής του ο νεαρός από το Ουρμπίνο αφομοίωσε και προσπέρασε με εκπληκτική ταχύτητα κάθε αισθητική τάση του καιρού του, ολοκληρώνοντας οριστικά την τέχνη της Αναγέννησης. Μαθητής του Περουτζίνο, κατανόησε όσο κανένας άλλος τις καμπύλες που αναζητούσε ο Λεονάρντο και μας έδωσε την αρχετυπική εικόνα της Παναγίας του δυτικού κόσμου, μα και την εικόνα του αρμονικού μέλλοντος, στο οποίο όλοι λαχταρούμε να μετέχουμε. Κάπως έτσι δυνάστευσε και δυναστεύει για αιώνες τη δυτική ζωγραφική. Αναμφίβολα το έργο του καθοδηγήθηκε από το Βατικανό ως η καλλιτεχνική αποτύπωση του οράματος του κοσμικού καθολικισμού. Όμως η αισθητική δύναμη όσων ζωγράφισε ο Ραφαήλ εντέλει ξεπέρασε την απάνθρωπη εξουσία που τον χειραγώγησε. Στις υπέροχες συνθέσεις του και τις άχρονες μορφές του κατάφερε να αποτυπώσει την ψευδαίσθηση μιας αιώνιας αρμονίας, που θα γιατρέψει τις πληγές του ανθρώπου· πίστεψε τόσο στην Αρμονία του που την αναζήτησε ακόμη και στην παραφορά του έρωτα και το ρίγος του θανάτου. Μπορεί να αφιερώθηκε σε ένα ψέμα, μα το έκανε με τόση αφοσίωση και τέτοιο ταλέντο ώστε ζωγράφισε αυτό που όλοι ονειρευόμαστε. Κι έτσι η μάταιη Αρμονία του έγινε αιώνια σπονδή.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]