Πότε γεννήθηκε η ιδεολογία; Πότε έφτασε στην Ελλάδα;

Σημειώσεις για τη γένεση, εκδίπλωση κι ανάπτυξη της ιδεολογίας στην Ευρώπη και για την πρώτη διοχέτευσή της στη νεοελληνική κοινωνία: Ιστορικά και κριτικά δοκίμια για την ιστορία της ιδεολογίας

Καρακατσιάνης, Ιωάννης

Κυκλοφορεί

ISBN: 978-960-6679-24-7

Αλφειός, Αθήνα, 4/2012

1η έκδ., Ελληνική, Νέα

€ 13.25 (περ. ΦΠΑ 6%)

Βιβλίο, Χαρτόδετο

21 x 14 εκ, 419 γρ, 183 σελ.

Περιγραφή

Το βιβλίο εξετάζει ένα ενδιαφέρον για τον κάθε σκεπτόμενο πολίτη θέμα - κι όχι μόνο για όποιον ασχολείται με την ιστορία, τη φιλοσοφία, την πολιτική επιστήμη, την κοινωνιολογία και τη δοκιμιακή κριτική: `Πότε γεννήθηκε η ιδεολογία; Πότε διοχετεύτηκε στην ελληνική σκέψη;`. Με βάση αυτά τα ερωτήματα στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται βήμα - βήμα τα ιστορικά σκαλοπάτια της γέννησης της ιδεολογίας στην ιστορία. Με αφορμή την ιστορική γένεση της λέξης ιδεολογία περιγράφεται η πορεία `κύησης` της ιδεολογίας ως θεωρητικού σχήματος έως τη γένεση της λέξης. Ακολούθως παρατίθεται ο τρόπος που οι διανοούμενοι ερμήνευσαν τον όρο και τέλος παρουσιάζονται κριτικά δοκίμια για τη σχέση της με την πολιτική, την επιστήμη, την παγκοσμιοποίηση, την πολυπολιτισμικότητα, το μοντερνισμό και τη γνώση. Στο δεύτερο μέρος μπορούμε να παρακολουθήσουμε την ιστορική πορεία διοχέτευσης την ιδεολογίας στην ελληνική σκέψη, γεγονός που θα μας βοηθήσει να δούμε μια άλλη οπτική της αφήγησης της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Αν η γένεση κάθε φαινομένου, μας βοηθά να το καταλάβουμε καλά, τόσο για να το ερμηνεύσουμε όσο και για να χτίσουμε καλύτερα το μέλλον μας, τότε η κατανόηση της γένεσης της ιδεολογίας νοηματοδοτεί το παρελθόν μας κι ίσως μπορεί να μας προστατεύσει από επικίνδυνες ατραπούς στις μελλοντικές μας αναζητήσεις.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

Πρόλογος
Εισαγωγή
Σχετικά με τον ορισμό
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟ-ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΝΥΞΕΙΣ ΣΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Κεφάλαιο 1: Από την καρλομαγνική ιντελιγκέντσια στους πρωτο-εθνικούς μηχανισμούς
1.1. Εισαγωγή στην ιστορία της Ιδεολογίας - Η ιστορική 'ηρεμία' κι η ιστορική 'ένταση' ως εργαλεία υποθέσεων εργασίας στην ιστορία - ο 10ος αιώνας
1.2. Η καρλομαγνική αυλή κι η σκέψη του Eriugena
1.3. Η γένεση της εθνικής ιδεολογίας
1.4. Η συμβολή της ορολογίας στη γένεση της εθνικής ιδεολογίας: οι όροι graecus κι Έλληνας
Κεφάλαιο 2: Οι ιδεατές πολιτείες
2.1. Πρώιμες παραδεισιανικές εκφράσεις στην ευρωπαϊκή σκέψη
2.2. Παραδεισιανισμός - αρκαδισμός
Κεφάλαιο 3: Η γένεση της πολιτικής ιδεολογίας
3.1. Καλβινισμός
3.2. Κοινωνικές επαναστάσεις στον ευρωπαϊκό χώρο και ουτοπικός σοσιαλισμός
3.3. Fr. Bacon
Κεφάλαιο 4: Ο ιδεολόγος πολιτικός: η ιδεολογία από τον ιακωβίνο πολιτικό στον πολιτικό της παγκοσμιοποίησης
4.1. Αφετηριακές γενέσεις ιδεολόγου πολιτικού - Η ρουσσοϊκή γενική θέληση
4.2. Ο ιακωβίνος πολιτικός ως εφαρμογή του homo ideologicus
4.3. Οι ιστορικές συνθήκες της πολιτικής ιδεολο-γένεσης
4.4. Η κριτική της ιδεολογίας τον 20ο αιώνα
4.5. Οι μετασχηματισμοί του ιδεολόγου πολιτικού την εποχή της παγκοσμιοποίησης
4.6. Ο 'μετα-ιδεολογικός πολιτικός άνθρωπος' του τέλους του 20ού αιώνα
Κεφάλαιο 5: Ερμηνευτικές σημειώσεις επάνω στη συγκρότηση του ευρωπαϊκού υποκειμένου
5.1. Αυτοαναφορικό υποκείμενο
5.2. Κοινωνικό υποκείμενο
5.3. Μανιχαϊσμός υποκείμενου
5.4. Ιδέα
Κεφάλαιο 6: Ιδεολογία και παγκοσμιοποίηση
6.1. Πολυπολιτισμικότητα
6.2. Παγκοσμιοποίηση
6.3. Τροπές παγκοσμιοποίησης
6.4. Σχετικισμός
6.5. Παγκοσμιοποίηση ως ιδεολογία
6.6. Μεταμοντερνισμός
6.7. Καταλοιπικές ιδεολογίες
6.8. Ιδεολογία - Επιστήμη
6.9. Ιδεολογία - Γνωσιολογία
Β' ΜΕΡΟΣ: Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1
1.1. Ο Destutt de Tracy και η γένεση του όρου 'ιδεολογία'
1.2. Ιδεολόγοι και Destutt de Tracy
1.3. Η πρόσληψη της ιδεολογίας από το νεοελληνικό στοχασμό - εισαγωγικά σχόλια - Πρώτες πολιτικές προσλήψεις: ο Κοραής και ιδεολόγοι
1.4. Χρήση της ιδεολογίας στα 'στοιχεία μεταφυσικής' του Βενιαμίν Λεσβίου
1.5. Ο Νεόφυτος Βάμβας και η Ιδεολογία
1.6. Ιδεολογία στην Ιόνιο Ακαδημία
1.7. Η ιδεολογία στο έργο του Πέτρου Βράιλα - Αρμένη
Κεφάλαιο 2: Η ιδεολογία ως σχήμα στη νεοελληνική σκέψη
2.1. Νέα χρήση της ιδεολογίας στην ελληνική σκέψη
2.2. Η ιδεολογία ως μηχανισμός στη νεοελληνική σκέψη
2.3. Η άνδρωση της ιδεολογίας ως εθνικής στη διαμάχη παραδοσιακών/εκσυγχρονιστών
2.4. Η πρόσληψη της ιδεολογίας στην ελληνική σκέψη ως σχέση κέντρου παραγωγής ιδεών και περιφέρειας
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΦΕΤΗΡΙΩΝ
Α' τμήμα: Από την Καρλομαγνική ιντελιγκέντσια ως τις ιδεατές πολιτείες
Β' τμήμα: Από τις ιδεατές πολιτείες εώς το γιακωβίνο πολιτικό