Όσα έγραφε ο Ιωάννης Καλφόγλους το 1899, πριν από εκατόν εννέα χρόνια, για την πατρίδα στην "Ιστορική γεωγραφία της Μικράς Ασίας" (σε καραμανλήδικα, την ιδιότυπη γραφή των Ελλήνων του εσωτερικού στη Μικράς Ασίας) παραμένουν ακόμη και σήμερα σωστά. Πόσοι ξέρουν την ιστορία των πατρίδων των Ελλήνων, της Κωνσταντινούπολης, της Ανατολικής Θράκης, της Μικρασίας και του Πόντου; Πόσοι, ακόμα και γόνοι προσφύγων, έχουν επισκεφθεί τις χαμένες ή αλησμόνητες πατρίδες; Οι περισσότεροι απλώς τραγουδάμε και χορεύουμε μικρασιατικά τραγούδια, όπως το δημοφιλές "Ο πατέρας μου ο Μπάμπης ήρθε από τη Σμύρνη το `22".
Ο δικός μου παππούς ο Λάζαρος ήρθε από το Καρς... Μαζί με τους άγνωστους σε πολλούς Καρσλήδες Πόντιους έφτασε στην Καλαμαριά, κι από εκεί στις όχθες του Αγγίτη έφτιαξαν ένα νέο χωριό, το Σταθμό Αγγίστας -ένα από τα χιλιάδες προσφυγικά χωριά της Ελλάδας. Κουβαλούσε λίγα ρούχα και δύο εικόνες του πατέρα του Ηλία από τους Αγίους Τόπους... [...]
Γιατί τελικά, ποιο είναι το νόημα της ενασχόλησής μας με την Κωνσταντινούπολη, την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, εάν εξαντλούμαστε σε μια εχθρότητα για τους εξ ανατολών γείτονές μας χωρίς να ξέρουμε πραγματικά τίποτα; Αλλά, ακόμα και όσοι επισκέπτονται συχνά τη Μικρά Ασία και την Πόλη ξεφεύγουν άραγε από την πεπατημένη των τυπικών ξεναγήσεων; Ας ξεφύγουμε λοιπόν από τα στερεότυπα και ας ταξιδέψουμε... Καλό ταξίδι σε όμορφες χώρες, χώρες ελληνικές!
Οι φωτογραφίες του λευκώματος προέρχονται από τα έξι ταξίδια μου στα παράλια της Μικράς Ασίας, την ανατολική Τουρκία, τον Πόντο και την Κωνσταντινούπολη (2000-2002). Το αρχειακό υλικό προέρχεται από τη συλλογή μου. Όμως το αποτέλεσμα είναι αρτιότερο γιατί συνέβαλαν πολλοί ακόμα: Οι συνάδελφοί μου Βαγγέλης Παπαθανασίου, με τις φωτογραφίες του από τις Σαράντα Εκκλησιές (2006), Νίκος Τουτός, με τις φωτογραφίες από την Καππαδοκία (2002), Βασίλης Αγιαννίδης, με τις φωτογραφίες από την Έφεσο (2003), η Δήμητρα Καδόγλου-Αμανατίδου, που μου παραχώρησε το πιστοποιητικό γάμου από την Κωνσταντινούπολη, η Χάρη Βασιλειάδου-Πασχαλίδου, με τις οικογενειακές φωτογραφίες από τον Πόντο, και ο Φρίξος Πασχαλίδης για την Ανατολική Θράκη
Πέτρος Στ. Μεχτίδης
Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2008
Το ταξίδι στις αλησμόνητες πατρίδες είναι ταξίδι στη μνήμη και στην ιστορία, φόρος τιμής στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφή και στους τόπους που αναγκάστηκαν να αφήσουν. Ως ταξιδευτής, ο Πέτρος Στ. Μεχτίδης περιδιαβαίνει σε πόλεις, παλιές και σύγχρονες, και σε ιστορικές τοποθεσίες ανασυνθέτοντας το παρελθόν με εικόνες από την προσωπική του συλλογή, με φωτογραφίες δικές του και φίλων συνταξιδιωτών του.