Ο Νίκος Ξυλούρης είναι μία από τις πιο οικίες φυσιογνωμίες στην ελληνική μουσική. Αγαπήθηκε απ` όλους τους Έλληνες, από τους διανοούμενους μέχρι και τους πιο απλούς και λαϊκούς ανθρώπους. Είχε το πλεονέκτημα ο,τιδήποτε και αν τραγούδησε να το κάνει κτήμα όλων, γεγονός που χαρακτηρίζει μόνο τους πολύ μεγάλους ερμηνευτές. Και αυτό γιατί δεν ήταν απλά ένας μεσολαβητής των τραγουδιών αλλά μύστης μιας τελετουργίας. Είπε, βέβαια, και σπουδαία τραγούδια. Αυτός ο συνδυασμός είχε ως αποτέλεσμα να παραμείνει αλώβητος στο πέρασμα του χρόνου και να καταφέρει να περνά από γενιά σε γενιά. Τα 30 χρόνια από τον θάνατο του (8 Φεβρουαρίου 2010) τιμήθηκαν με εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, καθ` όλη τη διάρκεια της χρονιάς, με κορύφωση τη `Διήμερη συνάντηση για τον Νίκο Ξυλούρη` στη γενέτειρα του, τα Ανώγεια, στις 26 και 27 Ιουνίου 2010, που περιελάμβανε συμπόσιο αποτίμησης του έργου του, έκθεση υλικών και ντοκουμέντων, προβολές ταινιών και το μεγάλο γλέντι `Μάνα σαν έρθουν οι φίλοι μου, σαν έρθουν οι γιεδικοί μου` που διοργάνωσε η οικογένεια των Ξυλούρηδων, με συναυλία κρητικής μουσικής ενώπιον χιλιάδων θεατών. Στο πλαίσιο του έτους Νίκου Ξυλούρη, στο περιοδικό Μετρονόμος παρουσιάσαμε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον Αρχάγγελο της Κρήτης, το οποίο σε νέα, επεξεργασμένη μορφή και με αρκετές προσθήκες περιλαμβάνεται στις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Στην προσπάθεια αυτή σημαντική ήταν η συμβολή της οικογένειες Ξυλούρη. Την ευχαριστούμε θερμά για την διάθεση του σπάνιου φωτογραφικού υλικού, αρκετό από αυτό ανέκδοτο, αλλά και για τις μοναδικές αφηγήσεις της γυναίκας του Ουρανίας, του γιου του Γιώργου και του αδελφού του Γιάννη. Για τον Νίκο Ξυλούρη το τραγούδι ήταν οι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου από το `Καπνισμένο τσουκάλι`, σε μουσική Χρήστου Λεοντή, που ο ίδιος ερμήνευσε: ` . . .εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου, απ` τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο`.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]