Η έκδοση αυτή παρουσιάζει το υλικό του ερευνητικού προγράμματος `Καταγραφή και Αποτίμηση Ιστορικού Βιομηχανικού Εξοπλισμού`. Το πρόγραμμα το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης υλοποιήθηκε την περίοδο 1995-1996. Η έρευνα αναπτύχθηκε σε επτά ελληνικές πόλεις, τον Πειραιά, το Λαύριο, την Ερμούπολη, τον Βόλο, την Πάτρα, τη Νάουσα και τη Γουμένισσα. Κάλυψε εννέα σημαντικούς κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας, και συγκεκριμένα την Ενέργεια ως Υδροκίνηση και ως Ηλεκτρική Ενέργεια, τα Μεταλλεία και τη Μεταλλουργία, τη Μηχανουργία, τη Χημική Βιομηχανία, τη Μεταξουργία, την Επεξεργασία Αγροτικών Προϊόντων, τη Βυρσοδεψία, την Κεραμοποιία και τη Χαρτοβιομηχανία. Οι είκοσι πέντε βιομηχανικές μονάδες που εξετάστηκαν καλύπτουν μια περίοδο ενός περίπου αιώνα, από το 1850 έως το 1950. Παράλληλα μελετήθηκε η ανάπτυξη της βιομηχανίας ανά κλάδο στην Ελλάδα σε συνάρτηση με τις διεθνείς εξελίξεις και επιρροές. Σε όλες τις μονάδες επιχειρήθηκε η καταγραφή της ιστορικής εξέλιξης τόσο μέσα από την ιστορία των επιμέρους επιχειρήσεων, όσο και από τη διερεύνηση και τον εντοπισμό των φάσεων λειτουργίας των εγκαταστάσεων. Ταυτόχρονα έγινε συστηματική αποτύπωση, αρχειακή και βιβλιογραφική τεκμηρίωση, καθώς και αποτίμηση του μηχανολογικού εξοπλισμού. Στις περισσότερες μονάδες ανασυστάθηκε η αλυσίδα παραγωγής στις διαφορετικές φάσεις λειτουργίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από διεπιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με τη συμμετοχή αρχιτεκτόνων, μηχανολόγων, μεταλλειολόγων, χημικών μηχανικών και ιστορικών, αλλά και σε συνεργασία με ομάδες από το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Βόλου, το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Πειραιά, το Πανεπιστήμιο Πατρών και την 4η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Θεσσαλονίκης. Το υλικό της έρευνας αποτέλεσε τον άξονα για την παραγωγή του ωριαίου ντοκιμαντέρ `Σιωπηλές Μηχανές` σε σκηνοθεσία Θ. Ρεντζή που είχε στόχο την προβολή της αξίας της ελληνικής βιομηχανικής ιστορίας στο ευρύ κοινό. Ο σκηνοθέτης με τη βοήθεια της ερευνητικής ομάδας κατέγραψε ένα φάσμα περίπου πενήντα ιστορικών βιομηχανικών μονάδων της Θεσσαλονίκης, της Νάουσας, της Γουμένισσας, του Βόλου, της Κωπαΐδας, της Λειβαδιάς, του Λαυρίου, της Ερμούπολης, της Λέσβου, της Ελευσίνας, του Πειραιά και της Αθήνας. Μεγάλο τμήμα του φωτογραφικού υλικού του ντοκιμαντέρ έχει ενσωματωθεί στο βιβλίο αυτό. (. . .)

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]